01. ΠΑΙΩΝΙΟΣ ΤΟΥ ΠΑΛΛΗΝΕΩΣ - ΓΛΥΠΤΗΣ (5ος αιώνας π.Χ.)

Wednesday, August 26, 2020

Αρχαίος Έλληνας γλύπτης, που δημιούργησε στα τέλη του 5ου αιώνα. Γεννήθηκε στη Μένδη της Χαλκιδικής (αποικίας της Ερέτριας) κι έζησε στην Ερέτρια και την κυρίως Ελλάδα. Θεωρείται πρωτοπόρος γλύπτης της ιωνικής πλαστικής. Σπουδαιότερα έργα του είναι το άγαλμα της Νίκης από παριανό μάρμαρο στην Ολυμπία (421 π.Χ.) και δύο αγάλματα στα άκρα της πρόσοψης του Ολυμπίου (στύλοι του Ολυμπίου Διός). Η Νίκη της Ολυμπίας αποκαλύφθηκε κατά τις παλαιές γερμανικές ανασκαφές, το 1875. Τότε βρέθηκαν η θεμελίωση και αρκετά κομμάτια του βάθρου και τα θραύσματα του ίδιου του αγάλματος. Λείπουν τα φτερά, μεγάλο τμήμα του ιματίου, που θα ανέμιζε πίσω της, και το πρόσωπό της. Η μορφή είναι αέρινη και ο λεπτός χιτώνας της, αρχικά βαμμένος κόκκινος, κολλάει στο κορμί της αφήνοντας να διαγράφονται όλες οι λεπτομέρειες της τέλειας ανατομίας του. Κρατούσε, σύμφωνα με τη περιγραφή του Παυσανία, κλαδί φοινικιάς με το ένα χέρι και στεφάνι αγριελιάς με το άλλο. Πατάει με την άκρη των δακτύλων του ενός ποδιού στη γη ενώ ετοιμάζεται να ακουμπήσει και το άλλο πόδι. Δίπλα της, καταγής, διακρίνεται το κεφάλι ενός αετού, σύμβολο του Θεού Δία. Αν και το πρόσωπο δεν έχει βρεθεί, υπάρχει στην Ρώμη ένα μεταγενέστερο αντίγραφο σε καλή κατάσταση, που μας δίνει μια καλή εικόνα της αρχικής μορφής του αγάλματος. Σήμερα παραμένει στη θέση του μόνο το βάθρο, ενώ το άγαλμα και ο ενεπίγραφος δόμος εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας. Είναι ωραιότατο άγαλμα, που παριστάνει τη θεά να κατεβαίνει απ' τον ουρανό για να στεφανώσει τους Μεσσήνιους για τη νίκη τους εναντίον των Σπαρτιατών στον Αρχιδάμειο πόλεμο, πιθανότατα το 421 π.Χ. Η φτερωτή θεά απεικονίζεται την ώρα της πτήσης της (για πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής γλυπτικής), όταν κατεβαίνει από τον Όλυμπο για να διαλαλήσει το θρίαμβο των νικητών. Ο γλύπτης, για να δώσει την αίσθηση του πετάγματος της θεάς, χρησιμοποίησε για βάθρο, κολώνα ύψους 9 μέτρων. Η βάση αποτελείται από δώδεκα επάλληλους τριγωνικούς δόμους και έφθανε σε ύψος περίπου 9 μ. Είχε σχήμα πρισματικό, που στένευε προς τα πάνω και στην κορυφή της ήταν στημένο το άγαλμα της φτερωτής Νίκης. Το συνολικό ύψος του αναθήματος μαζί με το άγαλμα έφθανε τα 12 μ. περίπου. Αργότερα, γύρω στο 135 π.Χ., οι Μεσσήνιοι χάραξαν στο βάθρο της Νίκης τη διαιτητική απόφαση των εξακοσίων Μιλησίων σχετικά με τη Δενθελιάτιδα, περιοχή στον Ταϋγετο, που διεκδικούσαν τόσο οι Λακεδαιμόνιοι όσο και οι Μεσσήνιοι. Το κείμενο της επιγραφής σώζεται στη δεξιά πλευρά των δύο κατώτερων λίθων του μνημείου. Σύμφωνα με τον Παυσανία, έργα του είναι ο αγώνας αρματοδρομίας του Πέλοπα και Οινομάου, αγάλματα του ανατολικού αετώματος του Ναού του Δία στην Ολυμπία, ενώ επιγραφές μαρτυρούν την πατρότητα του κολοσσιαίου μαρμάρινου αγάλματος της Νίκης του Παιωνίου. Είναι το καλύτερα σωζόμενο έργο του Παιωνίου, ο οποίος θεωρούνταν κορυφαίος γλύπτης της εποχής. Εξ άλλου, είναι το παλαιότερα γνωστό άγαλμα Νίκης, διότι είναι κατά 200 χρόνια περίπου παλαιότερο της άλλης περίφημης Νίκης που βρίσκεται στο Λούβρο. Οι συμμετρικές αναλογίες, η φυσικότητα, η χάρη και η ομορφιά της νεανικής γυναικείας μορφής της Νίκης, κατατάσσουν το έργο αυτό στα μοναδικά και αξεπέραστα έργα της κλασσικής περιόδου. Το καλλιτεχνικό στιλ του αγάλματος έχει ομοιότητες με τα ακρωτήρια σε έναν ναό στην Δήλο και τα αγάλματα του μνημείου των Νηρηίδων που φτιάχτηκαν την ίδια εποχή. Ως καλλιτέχνης επηρεάστηκε από τον Φειδία.
Η Νίκη ήταν θεά της ελληνικής μυθολογίας που προσωποποιούσε τη δόξα του ελληνικού πολιτισμού. Ήταν κόρη της Στύγας και του Πάλλαντα, ενώ είχε αδέρφια της το Κράτος, το Ζήλο και τη Βία. Σύμφωνα με τη μυθολογία, όταν επικράτησε η λατρεία του Δία, η Νίκη και τα αδέρφια της έγιναν ακόλουθοί του. Σύμφωνα με άλλο μύθο, η Στύγα πρόσφερε τα παιδιά της ως συμμάχους του Δία κατά την Τιτανομαχία.
Η γλυπτική αναπαράσταση γίνεται πάνω σε αντίγραφο του γλυπτού, χωρίς μάλιστα αυτό να έχει απαραίτητα το ίδιο μέγεθος και συντελεί στο να κατανοηθεί καλύτερα η στάση και η κίνηση και να δοθεί η ολοκληρωμένη εικόνα του γλυπτού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Νίκη του Παιωνίου στο Μουσείο της Oλυμπίας, όπου δίπλα στο αυθεντικό άγαλμα έχει τοποθετηθεί ένα μικρότερου μεγέθους αντίγραφο από γύψο, που κατασκευάστηκε από τον γερμανό αγαλματοποιό Gruttner.

ΕΡΕΥΝΑ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:
Βαγγέλης Κατσαρίνης - Ηλεκτρονικός, Κατασκευαστής Ιστοσελίδων Διαδικτύου
Sunspot Web Design - Κασσάνδρεια Χαλκιδικής

Send Comments

02. ΣΚΥΛΛΙΗΣ & ΥΔΝΑ - ΔΥΤΕΣ (ΣΚΙΩΝΗ) (500 π.Χ.)

Wednesday, August 26, 2020

Ο Σκυλλίης και η κόρη του η Ύδνα είχαν καταγωγή από την πολιτεία Σκιώνη, Ευβοέων εποίκων της Παλλήνης Χαλκίδικής και υπήρξαν οι πιο ξακουστοί δύτες της εποχής τους. Ο Ηρόδοτος, ο ιστοριογράφος από την Αλικαρνασσό που ονομάστηκε και πατέρας της Ιστορίας, αναφέρει ότι το 500 π.Χ υπηρετούσαν μαζί το στόλο του Ξέρξη, χωρίς τη θέλησή τους καθώς τους είχε αιχμαλωτίσει κατά τη διέλευσή του από τη Σκιώνη. Και ενώ είχαν φτάσει στην παράλια περιοχή του Πηλίου, δυνατός άνεμος ανάγκασε τον στόλο του Ξέρξη να αγκυροβολήσει στην Σηπιάδα. Ο Σκυλλίης και η κόρη του τότε, με κρυφή κατάδυση αφαίρεσαν τις άγκυρες καθώς και όλα τα στηρίγματα των πλοίων με αποτέλεσμα πολλά απ’ αυτά να εξωκείλουν και να καταστραφούν στα βράχια της Μαγνησίας (σήμερα «Ξυλοφάγος»). Από την περιοχή Αφέτες της Μαγνησίας στη συνέχεια, όπου προσορμίσθηκε ο στόλος, διέφυγαν μέσω κατάδυσης (όπως αναφέρει ο μύθος) ή με πλοίο κατά τον Ηρόδοτο, φτάνοντας στο Αρτεμήσιο διανύοντας απόσταση ογδόντα σταδίων (περίπου 13 χιλιόμετρων). Εκεί ανήγγειλε στους Έλληνες τη ζημία του στόλου λόγω τρικυμίας και ότι ο Ξέρξης είχε στείλει ναυτική μοίρα που ενώ θα περίπλεε την Εύβοια και τα ακρωτήριά της Καφηρέα και Γεράιστο θα έφτανε στο Έδριπον για να εμποδίσει την υποχώρηση του ελληνικού στόλου. Έτσι οι Έλληνες απέφυγαν την παγίδα που τους ετοίμαζαν οι Πέρσες, οργανώθηκαν και στην συνέχεια μετά από ναυμαχία νίκησαν. Ουσιαστικά η αναγγελία των πολλών απωλειών του Περσικού Στόλου στη Σκιάθο και η αποκάλυψη της ατυχούς κυκλωτικής κίνησης των 200 Περσικών πλοίων, τα οποία ήδη επιχειρούσαν να διεξέλθουν την Εύβοια και να αποκλείσουν τη διαφυγή του Ελληνικού Στόλου μέσω του Ευβοϊκού Κόλπου, ήταν οι βασικοί παράμετροι που τόνωσαν το ηθικό των Ελλήνων και οδήγησαν τον Θεμιστοκλή στην απόφαση παραμονής των ελληνικών πλοίων στη Βόρεια Εύβοια. Εκτιμάται ότι η παρέμβαση του Σκυλλία, με τις γνωστές αλλά και τις άγνωστες πληροφορίες που μετέφερε, ήταν καθοριστικότατη για την εξέλιξη των γεγονότων και την πρωτοποριακή στρατηγική που εφάρμοσαν μετέπειτα οι επικεφαλείς του Ελληνικού Στόλου. Η Ναυμαχία του Αρτεμισίου αποτελείτο από θαλάσσιες συγκρούσεις που διήρκησαν 3 μέρες κατά τη διάρκεια της δεύτερης περσικής εισβολής στην Ελλάδα. Η μάχη διεξήχθη περίπου την ίδια περίοδο με τη γνωστή μάχη των Θερμοπυλών, τον Αύγουστο ή Σεπτέμβριο του 480 π.Χ, στα ανοικτά των ακτών της Εύβοιας. Αντίπαλοι σε αυτή τη μάχη ήταν μια συμμαχία των ελληνικών πόλεων-κρατών, συμπεριλαμβανομένου της Σπάρτης, της Αθήνας, της Κορίνθου και άλλων, και της Περσικής Αυτοκρατορίας του Ξέρξη Α’.
Για την εθνική υπηρεσία του φιλόπατρι αυτού κατοίκου της Σκιώνης αλλά και της αντάξιας αυτού κόρης, στήθηκε στους Δελφούς ανάθεμα (δυο χρυσά αγάλματα - ομοιώματα, το ένα είναι μάλλον η Αφροδίτη του Εσκυλλίνου). Στα Ρωμαϊκά Χρόνια, επισκέπτης ο Νέρωνας απέσπασε του εντυπωσιακού αναθήματος την εικόνα της Ύδνας (και με άλλα …500 γλυπτά!...) τη μετέφερε στη Ρώμη. Σήμερα οι δύο Ανδριάντες βρίσκονται σε μουσείο της Ρώμης.
Η απόσταση των 80 σταδίων-14.500 μέτρων την οποία κάλυψε ο Σκυλλίας αποτελεί ακόμα έναν άθλο. Σήμερα φαντάζει, βέβαια, λιγότερο εντυπωσιακός, αλλά αναφερόμαστε σε μια μαραθώνια κολυμβητική απόσταση, σε συνθήκες υψηλής αντιξοότητας και σε μια εποχή που η κολυμβητική παιδεία δεν ήταν ανύπαρκτη αλλά σίγουρα σαφώς περιορισμένη. Ο Σκυλλίας πρέπει να χαρακτηρίζονταν από εξέχοντα σωματομετρικά χαρακτηριστικά και στοιχεία σπάνιας υδροβιότητας, προσόντα τα οποία υποστήριζαν και εν μέρει δικαιολογούσαν την αίγλη των επιδόσεών του. Πολύ πιθανόν, χρησιμοποίησε την τακτική των διακοπτόμενων, ρηχών καταδύσεων και τη χρήση κάποιου είδους αναπνευστικού σωλήνα, μέχρι να απομακρυνθεί από τη «φλέγουσα» περιοχή και να καλύψει, μέσα στο σκοτάδι και την καταχνιά, απαρατήρητος την υπόλοιπη απόσταση με επιφανειακή κολύμβηση. Ο Ηρόδοτος αντιμετωπίζει τον διάπλου των Αφετών-Αρτεμισίου με μεγάλο σκεπτικισμό. Ο ίδιος παραδέχεται ότι ήταν δέκτης πολλών θρυλικών διαδόσεων για τον Σκυλλία και για πολλούς άλλους άθλους του, για τους οποίους περιέργως, ενώ φαίνεται να τους κατέχει, όμως δεν μάς τους αναφέρει. Την ανάμνηση της αρχικής του πατρίδας ο Σκυλλίας τη διατήρησε με έναν παράδοξο τρόπο. Απέσπασε από την ονοματολογία της γενέτειράς του, τα Καρύανδα, το όνομα Ύνδα-Ύδνα, και το έδωσε στο πιο αγαπητό του πρόσωπο, την κόρη του.
Ο Σκυλλίας, αιώνες τώρα, εξακολουθεί να κάνει αυτό που ξέρει πολύ καλά: να περνά αθέατος και να κρύβει τα ίχνη του. Ένας όμως μικρός Σύλλογος ο ‘Ομιλος Ερασιτεχνών Αλιέων Λίμνης «Ο Ποσειδών» τον ανάγκασε να αναδυθεί. Από το 2011 διεξάγει προς τιμή του τον Διάπλου του Βόρειου Ευβοϊκού Κόλπου με την επωνυμία «Σκυλλίας», αναπαριστώντας σε πραγματικές συνθήκες και στην ιστορική απόσταση των 80 σταδίων τον άθλο, τον οποίο αναφέρει ο Ηρόδοτος.
Προς τιμήν του έχει ανεγερθεί στην παραλία της Νέας Σκιώνης σχετικό μνημείο του Χαλκιδικιώτη γλύπτη Βασίλη Παυλή. Το έργο είναι φτιαγμένο από πέτρα Αφύτου, διαστάσεις 2,20 x 1,80.

ΕΡΕΥΝΑ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:
Βαγγέλης Κατσαρίνης - Ηλεκτρονικός, Κατασκευαστής Ιστοσελίδων Διαδικτύου
Sunspot Web Design - Κασσάνδρεια Χαλκιδικής

Send Comments

03. ΑΡΙΣΤΟΒΟΥΛΟΣ - ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ (3ος αιώνας π.Χ.)

Wednesday, August 26, 2020

Ο Αριστόβουλος ο Κασσανδρεύς ήταν αρχαίος ιστορικός συγγραφέας, σύμβουλος σε θέματα πολεοδομίας και στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Αριστόβουλος. Από τις λέξεις άριστος (= ο εις το είδος του εξέχων, ο τέλειος, ο εξέχων) < αραρίσκω (= προσαρμόζω) + βουλή (= σκέψη). Δεν είναι επιβεβαιωμένο ότι κατάγεται από τη Χαλκιδική, κατοίκησε όμως στην Κασσάνδρεια, την οποία ίδρυσε ο Κάσσανδρος το 316 π.Χ.. Πήρε μέρος, όπως αναφέρεται, στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατά των Περσών ως στρατηγός του. Η συνεισφορά του Αριστοβούλου εστιάζεται στο γεγονός ότι ως μέλος της συνοδείας του Αλεξάνδρου υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας πολλών γεγονότων που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, όπως η δολοφονία του Κλείτου, του Καλλισθένους και περιέγραψε τις χώρες τις οποίες επισκέφθηκε παρέχοντας με τον τρόπο αυτό πληροφορίες βοτανολογικού, εθνογραφικού και γεωγραφικού περιεχομένου. Σε ηλικία 84 ετών, πιθανόν το 297 π.Χ. έγραψε την ιστορία του Μ. Αλεξάνδρου και γράφει και για τον Γόρδιο δεσμό ότι ο Μ. Αλέξανδρος τον έλυσε αφαιρώντας«τον έστορα του ρυμού», δηλαδή το ξύλινο καρφί χου ήταν μπηγμένο στον ρυμό (τιμώνι της άμαξας) και συγκροτούσε τον δεσμό του ζυγού. Αργότερα συγκέντρωσε τις αναμνήσεις του από την εκστρατεία και έγραψε κάποιο ιστορικό έργο για τον Αλέξανδρο, που δεν ξέρουμε τον τίτλο του. Η ιστορία αυτή ήταν πλούσια σε γεωγραφικές και εθνογραφικές πληροφορίες, αλλά σώζονται μόνο όσες πληροφορίες αναφέρει ο Φλάβιος Αρριανός (95-175 μ.Χ.), Έλληνας ιστορικός από την Νικομήδεια, ο οποίος το θεώρησε αξιόπιστο και το χρησιμοποίησε σαν πηγή πληροφοριών για να γράψει το βιβλίο του «Αλεξάνδρου Ανάβασις», που περιγράφει όλη την ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τους αγώνες του κατά των Περσών. Επισημαίνει παράλληλα ο Αρριανός ότι ο Αριστόβουλος, όπως και ο Πτολεμαίος, προκρίθηκαν ως οι πλέον «πιστότεροι» ιστορικοί. Ο Πτολεμαίος και ο Αριστόβουλος, λοιπόν, φάνηκαν στον Αρριανό ως οι πιο αξιόπιστοι από τους σύγχρονους με τον Αλέξανδρο συγγραφείς, αφενός διότι και οι δύο εκστράτευσαν μαζί του, αφετέρου, διότι και οι δύο έγραψαν τα έργα τους μετά το θάνατό του. Επομένως τίποτε δεν τους υποχρέωνε, κατά την άποψη του Αρριανού, να καταγράψουν αναλήθειες, ούτε και είχαν να περιμένουν κάποια υλική αμοιβή, αν κατέγραφαν τα γεγονότα διαφορετικά απ' ότι έγιναν. Ειδικότερα για τον Πτολεμαίο, τον μετέπειτα βασιλιά της Αιγύπτου, ο Αρριανός αναφέρει ότι πέρα από το γεγονός ότι συμμετείχε στην εκστρατεία, ακριβώς επειδή στη συνέχεια έγινε και ο ίδιος βασιλιάς, θα θεωρούσε μεγαλύτερη ντροπή από κάθε άλλον να πει ψέμματα.
Έργα που θεωρούνται κύριες ή πρωτογενείς πηγές για την ιστορία του Μ. Αλεξάνδρου γράφτηκαν από τους εξής: Τον Πτολεμαίο της Πέλλας, παιδικό Φίλο και στρατηγό του Μ. Αλεξάνδρου, τον μετέπειτα Βασιλιά Πτολεμαίο Α' της Αιγύπτου, τον Αριστόβουλο της Κασσάνδρειας, μηχανικό του στρατού του Μ. Αλεξάνδρου, τον Καλλισθένη από την Όλυνθο, συγγενή του Αριστοτέλη και επίσημου ιστοριογράφου, για ένα διάστημα, της εκστρατείας, τον Ευμένη από την Καρδία, γραμματέα του Μ. Αλεξάνδρου, ο οποίος κρατούσε και τις επίσημες «Εφημερίδες» της εκστρατείας, τον Βοηθό του προηγούμενου, Διόδοτο από τις Ερυθρές, τον Κλείταρχο της Αλεξάνδρειας, αξιωματικό του Μ. Αλεξάνδρου, τον ναύαρχο Νέαρχο, στενό φίλο του Μ. Αλεξάνδρου, τον Ονησίκριτο, αξιωματικό του ναυτικού ο οποίος ήταν κυβερνήτης του βασιλικού πλοίου στην κάθοδο του Ινδού, τον Χάρη από τη Λέσβο, ο οποίος ήταν ο «εισαγγελεύς», δηλαδή ο τελετάρχης-αρχιθαλαμηπόλος της βασιλικής αυλής, τον Αναξιμένη από τη Λάμψακο, τον Μαρσύα από την Πέλλα, τον Ηγησία από τη Μαγνησία, τον Δούρι από τη Σάμο, τον Δικαίαρχο από τη Μεσσήνη και από αρκετούς άλλους ακόμη, όπως τον Έρμιππο, τον Ασκληπιάδη, τον Ανδροσθένη κλπ. Τα έργα των παραπάνω, εκτός ελάχιστων αποσπασμάτων, δεν διασώθηκαν μέχρι της μέρες μας και έτσι ότι γνωρίζουμε γι' αυτά προέρχεται συνήθως από μεταγενέστερους συγγραφείς, οι οποίοι βάσισαν τη δική τους αφήγηση για τον Αλέξανδρο, στις πρωτογενείς αυτές μαρτυρίες. Ο Λεύκιος Φλάβιος Αρριανός έγραψε 7 βιβλία για τον Μέγα Αλέξανδρο.
Ο Γιακόμπι (Γερμανός κλασσικός μελετητής και φιλόλογος), στο μνημειώδες έργο του Die Fragmente der griechischen Historiker (Αποσπάσματα Ελλήνων Ιστορικών), (Berlino-Leiden, 1923-58) έχει συλλέξει 63 αποσπάσματα συναφή με τον Αριστόβουλο, από τα οποία μόνο ένα δεν είναι σχετικό με τα έργα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τα αποσπάσματα παρέχουν πληροφορίες για στρατό του Αλέξανδρου, τις συνομωσίες της μακεδονικής αυλής, σε γεωγραφικές και εθνολογικές λεπτομέρειες, και στις χλωρίδα και πανίδα των χωρών από τις οποίες πέρασε ο Αλέξανδρος.

ΕΡΕΥΝΑ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:
Βαγγέλης Κατσαρίνης - Ηλεκτρονικός, Κατασκευαστής Ιστοσελίδων Διαδικτύου
Sunspot Web Design - Κασσάνδρεια Χαλκιδικής

Send Comments

05. ΚΑΣΣΑΝΔΡΟΣ ΙΔΡΥΤΗΣ ΤΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΕΙΑΣ (358-297 π.Χ.)

Wednesday, August 26, 2020

Ο Κάσσανδρος (358 ή 350–297 π.Χ.) ήταν ένας από τους Επιγόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, μια από τις πρωταγωνιστικές φυσιογνωμίες στους πολέμους των Διαδόχων, που βασίλεψε στο χώρο της Μακεδονίας. Ήταν ο μεγαλύτερος σε ηλικία γιος του Αντιπάτρου και ένα από τα πιο αξιοσημείωτα γεγονότα που σχετίζονται με τη βασιλεία του είναι η ίδρυση της Θεσσαλονίκης. Επίσης ήταν ιδρυτής της βραχύβιας δυναστείας των Αντιπατριδών. Μικρός είχε παρακολουθήσει τα μαθήματα του Αριστοτέλη μαζί με τον Αλέξανδρο και τον Ηφαιστίωνα. Ως γιος του Αντιπάτρου, υπηρέτησε ως αξιωματικός στο στρατό του Αλεξάνδρου. Στην αυλή του στρατηλάτη στη Βαβυλώνα, ο Κάσσανδρος ήταν αυτός που υπερασπίστηκε τον πατέρα του απέναντι στις κατηγορίες των εχθρών τους και κυρίως της Ολυμπιάδας, της μητέρας του Αλεξάνδρου. Αργότερα, μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου, ο πατέρας του ανακήρυξε διάδοχό του στη βασιλεία της Μακεδονίας τον Πολυπέρχοντα. Ο Κάσσανδρος έλαβε, παρά το νεαρό της ηλικίας του, τη δεύτερη θέση στην ιεραρχία και το βαθμό του χιλιάρχου, που ήταν αξιόλογη θέση από την εποχή των Περσών, και που είχε υιοθετήσει και ο Μ. Αλέξανδρος στη διακυβέρνηση του κράτους του. Ο Κάσσανδρος ωστόσο δυσαρεστήθηκε, καθώς ο Πολυπέρχων, αν και πολύπειρος, δεν ήταν συγγενής τους εξ αίματος. Τότε, σύμφωνα με τον Διόδωρο Σικελιώτη, συμμάχησε πρώτα με ντόπιους συμμάχους και κατόπιν με τον βασιλιά της Αιγύπτου, Πτολεμαίο το Σωτήρα και τον Αντίγονο το Μονόφθαλμο, και κήρυξε τον πόλεμο εναντίον των ανταγωνιστών του. Οι περισσότερες ελληνικές πόλεις τάχθηκαν με το μέρος του και η Αθήνα παραδόθηκε επίσης. Μέχρι το 318 π.Χ., που ηττήθηκε ο στόλος του Πολυπέρχονα στο Βόσπορο, είχε συγκεντρώσει στα χέρια του την κυριαρχία της Μακεδονίας και του υπόλοιπου ελλαδικού χώρου. Ο Κάσσανδρος ήταν ένας άνδρας με αγάπη για τη φιλολογία, αλλά επίσης βίαιος και φιλόδοξος. Ξαναέχτισε τη Θήβα μετά την ισοπέδωσή της από τον Αλέξανδρο και έχτισε στη θέση της Θέρμης την Θεσσαλονίκη, προς τιμή της συζύγου του Θεσσαλονίκης κόρης του Φιλίππου Β΄ και αδελφής του Μ. Αλεξάνδρου.
Το 316 π.Χ. ο Κάσσανδρος ίδρυσε την πόλη η οποία ονομάσθηκε από το όνομα του Κασσάνδρεια. Ή νέα πόλη κατέλαβε την θέση της τότε Ποτιδαίας στον ισθμό της χερσονήσου Παλλήνης, που είχε καταστρέψει ο Φίλιππος. Ο Κάσσανδρος είχε μεγάλες ελπίδες για την πόλη και πίστευε ότι πρέπει να αναπτυχθεί ως ιδιαίτερο φρούριο του σε αυτό το χώρο που ήταν ακόμα ένα ασταθές σημείο. Σύμφωνα με κάποιες πηγές την πρώτη διώρυγα στην Ποτίδαια άνοιξε ο Κάσσανδρος (πιθανόν το 316 π.Χ.). Το 298/297 π.Χ. θα αποβιώσει ο Κάσσανδρος από υδρωπικία και σκώληκες στα σπλάχνα του, κατά τον περίφημο περιηγητή του 2ου μ.Χ. αιώνα Παυσανία (Ελλάδος Περιήγησις, 9.7.2), την οποία ερμηνεύει ως τιμωρία των θεών για τα εγκλήματά του κατά του οίκου του Μ. Αλεξάνδρου. Ανεξαρτήτως όμως της συμπεριφοράς του, θα πρέπει να του αναγνωριστεί ότι εργάστηκε σκληρά για την ενδυνάμωση της Μακεδονίας και την οικονομική ανόρθωση του Βασιλείου.

ΕΡΕΥΝΑ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:
Βαγγέλης Κατσαρίνης - Ηλεκτρονικός, Κατασκευαστής Ιστοσελίδων Διαδικτύου
Sunspot Web Design - Κασσάνδρεια Χαλκιδικής

Send Comments

06. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ - ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΑΣ (28 Ιουλίου 1777)

Wednesday, August 26, 2020

Στη Βάλτα, όπως λεγόταν το χωριό μου παλαιότερα, γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Χριστόδουλος Σιμώνης, που πριν μερικά χρόνια ανακηρύχθηκε Άγιος και κατέλαβε αξιόλογη θέση μεταξύ των νεομαρτύρων. Καταγόταν από πλούσια οικογένεια. Η μάνα του ήταν πιστή χριστιανή και μεγάλωσε τα παιδιά της μέσα σε έντονα θρησκευτικό περιβάλλον και με αυστηρές ηθικές αρχές. Ξεχώριζε όμως από όλους ο μικρός Χριστόδουλος για την εντιμότητα και τη βαθιά θρησκευτική του πίστη. Στα είκοσι δυο του χρόνια, τόσο πολύ είχε ενστερνισθεί την ουσία της διδασκαλίας του Χριστού, που αποφάσισε να χαρίσει την ατομική του κτηματική περιουσία στην Εκκλησία. Και δεν ήταν μικρή. Ήταν διακόσια πενήντα στρέμματα. Τη δώρισε στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής με τον όρο να διανεμηθεί στους φτωχούς ακτήμονες συμπατριώτες του και ο ίδιος έφυγε από το χωριό και ήρθε στη Θεσσαλονίκη. Εδώ έμαθε την τέχνη του αμπατζή, δηλαδή του περιφερόμενου ράφτη, για να ζήσει.
Το έτος 1777, στις 26 Ιουλίου, πήγε στον ιερέα του ναού του Αγίου Αθανασίου και εξομολογήθηκε τα αμαρτήματά του. Ζήτησε από τον εξομολογητή του να ευλογήσει τον ξύλινο σταυρό που είχε φέρει από τη Μυτιλήνη σε κάποιο ταξίδι του. Ο ιερέας τον τοποθέτησε επάνω στην Αγία Τράπεζα και τον ευλόγησε. Την άλλη μέρα, 27 Ιουλίου, εορτή του Αγίου Παντελεήμονος, πήγε ξανά στο ναό του Αγίου Αθανασίου και πήρε πάλι το σταυρό. Είχε μάθει ότι κάποιος χριστιανός, βούλγαρος στην καταγωγή, θα βαφτιζόταν μωαμεθανός.
Μόλις άκουσε να χτυπούν τα νταούλια για την τελετή της βαφτίσεως, πήρε το σταυρό στα χέρια του και έτρεξε στο μέρος εκείνο. Πλησίασε άφοβα κρατώντας ψηλά τον μεγάλο ξύλινο σταυρό και δείχνοντας τον στο Βούλγαρο τον προέτρεπε να μην αλλαξοπιστήσει. Οι γενίτσαροι που ήταν εκεί, τον έδιωχναν, τον έσπρωχναν, για να φύγει, αλλά αυτός ξαναγύριζε.
Τότε τον άρπαξαν και σέρνοντάς τον πήγαν στον αγά των γενιτσάρων. Αυτός προσπάθησε να εξαγοράσει την πίστη υποσχόμενος λεφτά και αξιώματα, αλλά ο Άγιος Χριστόδουλος με απίστευτη για κείνη την εποχή παρρησία του αντιπρότεινε να εγκαταλείπει εκείνος την πίστη και να γίνει χριστιανός. Τότε ο αγάς διέταξε τους γενίτσαρους να τον ρίξουν κάτω και να του δώσουν διακόσιες τέσσερις βουρδουλιές στα πόδια. Εκείνο φώναζαν να τους επιτρέψει να τον σκοτώσουν. Όμως ο αγάς δεν μπορούσε να αναλάβει τέτοια ευθύνη και τους είπε να τον πάνε στον μουτεσελίμη. Ο μουτεσελίμης, όταν ο άγιος αρνήθηκε τις δόλιες προτάσεις του για αλλαξοπιστία, τον παρέδωσε στους γενίτσαρους για να τον θανατώσουν. Την ώρα που τον έσερναν μέσα από την αγορά, φώναζε προς τους χριστιανούς να έχουν πίστη στο Χριστό. Οι γενίτσαροι χτυπώντας τον με κλωτσιές τον έφεραν μέχρι το ναό του Αγίου Μηνά και εκεί τον κρέμασαν πάνω από την κεντρική πύλη. Δύο μερόνυχτα το σώμα του Αγίου αιωρούνταν στο κενό. Τέλος οι χριστιανοί έδωσαν εξακόσια γρόσια στους Τούρκους, πήραν το λείψανό του και το ενταφίασαν.
Το σκοινί με το οποίο τον είχαν κρεμάσει, καθώς και το πουκάμισό του, τα έκοψαν σε μικρά τεμάχια και τα μοίρασαν μεταξύ τους οι χριστιανοί της Θεσσαλονίκης. Όταν αρρώσταινε κάποιος, έκαιγαν ένα κομματάκι από αυτά και γινόταν καλά.
Τα τελευταία χρόνια έχει κτισθεί ένας μικρός ναός στην Κασσάνδρεια, στις παρυφές του χωριού (1979). Με πρωτοβουλία της διδασκάλισσας κ. Τριανταφυλλιάς Αλεξάνδρου συγκεντρώθηκαν εισφορές από τους συγχωριανούς μας. Τα περισσότερα από αυτά έδωσαν οι συγγενείς-απόγονοι του Αγίου Χριστόδουλου.
Ο Άγιος Νεομάρτυς Χριστόδουλος ανήκει σε εκείνη την ομάδα των νεομαρτύρων οι οποίοι οδηγήθηκαν στο μαρτύριο εκουσίως. Το Μαρτύριο του Χριστοδούλου περιλαμβάνεται στο Νέον Μαρτυρολόγιο του οσίου Νικοδήμου του αγιορείτη. Μία απεικόνιση του νεομάρτυρας Χριστοδούλου υπάρχει στο σπίτι του αγίου Γεωργίου του φουστανελά στα Ιωάννινα, όπου παριστάνεται στον θρόνο η Παναγία πλαισιωμένη από τον Άγιο Γεώργιο και τον Χριστόδουλο, ο οποίος φορεί σκούφο και σαλβάρια με ριχτό μανδύα, ενώ στο ένα χέρι κρατάει κλαδί φοίνικα και με το άλλο υψώνει το σταυρό. Η συν-απεικόνιση των δύο αγίων μπορεί να ερμηνευθεί εύκολα αν λάβει κανείς υπ' όψη του τον τρόπο μαρτυρίου τους που ήταν παρόμοιος.
Το 2008 θεμελιώθηκε ο νέος επιβλητικός ναός του Άγιου Χριστόδουλου στην Κασσάνδρεια. Η μνήμη του νεομάρτυρας Χριστοδούλου τιμάται κατά την ημέρα της τελειώσεώς του, στις 28 Ιουλίου.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Ελένη Μπλιόσκα - καθηγήτρια θεολόγος
Παναγιώτης Γ. Στάμος - Η ηρωική Κασσάνδρα ανά τους αιώνας (1961)
Ιωάννης Περαντώνης - Χριστόδουλος εκ Κασσάνδρας (1968)
Δημήτρης Τσιάλας - Ένας μικρός άγιος (Θεσσαλονίκη 1999)

ΕΡΕΥΝΑ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:
Βαγγέλης Κατσαρίνης - Ηλεκτρονικός, Κατασκευαστής Ιστοσελίδων Διαδικτύου
Sunspot Web Design - Κασσάνδρεια Χαλκιδικής

Send Comments

07. ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΡΑΚΙΩΤΗΣ - ΠΟΙΗΤΗΣ-ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ (ΚΩΝΩΨ) (1822-1904)

Δήμαρχος Σκοπέλου και Λογοτέχνης-Ποιητής

Wednesday, August 26, 2020

Ο Ιωάννης Δρακιώτης γεννήθηκε το 1822 στην Σκόπελο από φτωχούς αγρότες γονείς. Το πατρικό του σπίτι βρισκόταν στο Μώλο, το βόρειο άκρο της πόλης. Από μικρός εξεδήλωσε την επιθυμία να σπουδάσει. Χάρις στον πλούσιο νουνό του και κατοπινό βουλευτή Επιφάνιο Επιφανίου είχε μια φροντισμένη μόρφωση. Αφού τελείωσε το Ελληνικό σχολείο με άριστα ο νουνός του τον έπαιρνε μαζί του στα διάφορα ταξίδια του. Ταξίδεψε μέχρι τη Βράιλα της Ρουμανίας. Μετά το 1854 χρημάτισε δάσκαλος σε σχολεία της τουρκοκρατούμενης Θεσσαλίας και Μακεδονίας, στο Λιτόχωρο και στην Χαλκιδική. Μετά το 1870 επέστρεψε στην γενέτειρά του, εργάστηκε γραμματέας στη Δημαρχία και εκλέχτηκε αρκετές φορές δήμαρχος Σκοπέλου. Σε ώριμη ηλικία άρχισε το εκδοτικό του έργο. Το 1870 εξεδόθη το πρώτο του βιβλίο «Ο κώνωψ Ολύμπου και Μακεδονίας». Στον «Κώνωπα» έχει πλήθος παραπομπών σε αρχαίους και εκκλησιαστικούς συγγραφείς. Η γλώσσα είναι καθαρεύουσα, ο στίχος δεκαπεντασύλλαβος και η ομοιοκαταληξία ζευγαρωτή. Εκτός από τα άλλα επαγγέλματα, τα οποία είχε, ήταν και ένας από τους καλύτερους ψάλτες της Σκοπέλου. Κάτοχος της Βυζαντινής μουσικής συνέθεσε αρκετούς εμπνευσμένους ψαλμούς. Απέκτησε από τον γάμο του τρία παιδιά, δυο κορίτσια και ένα αγόρι. Το σπίτι του στο Γυφτόρεμα σώζεται ακόμα και σήμερα σε καλή κατάσταση. Ο Δρακιώτης έζησε φτωχός, πέθανε πάμφτωχος σε βαθύ γήρας στη Σκόπελο στις 24 Μαϊου 1904 και κηδεύθηκε «δημοσία δαπάνη».
Διακρίνεται για την ευρυμάθεια του που καλύπτει την αρχαία ελληνική γραμματεία αλλά και την πατερική-βυζαντινή. Τα έργα του γραμμένα σε στίχους διακρίνονται από έντονη σατιρική διάθεση. Χαρακτηριστική είναι η μη αναφορά στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Προοδευτικός στις πεποιθήσεις του ο Δρακιώτης θεωρούσε εχθρούς της ανθρωπότητας την αμάθεια, τη δεισιδαιμονία και τον φατριασμό.

Συγγραφικό έργο:

Ο κώνωψ Ολύμπου και Μακεδονίας, Αθήνα, 1870
Κάτοπτρον των ψυχικών παθών, Αθήνα, 1870
Η Υδραία νοικοκυρά (Δυσεύρετο βιβλίο)
Το πρώτον κούρεμα του Πάπα, Λάρισα, 1883
Του κρασιού τα θαυμάσια (Σε χειρόγραφο)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Αδαμάντιος Σαμψών «Ιωάννης Δρακιώτης. Ένας άγνωστος Σκοπελίτης λόγιος του 19ου αι.»
Βασίλης Τομανάς «Λογοτέχνες της Σκοπέλου. Ο άγνωστος Ιωάννης Κ. Δρακιώτης και ο διάσημος Παύλος Νιρβάνας»

ΕΡΕΥΝΑ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:
Βαγγέλης Κατσαρίνης - Ηλεκτρονικός, Κατασκευαστής Ιστοσελίδων Διαδικτύου
Sunspot Web Design - Κασσάνδρεια Χαλκιδικής

Send Comments

08. ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ - ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΕΙΑΣ (1863-1945)

Wednesday, August 26, 2020

Ο Ειρηναίος, κατά κόσμο Εμμανουήλ Παντολέοντος, γεννήθηκε στη Χάλκη το 1863. Σε ηλικία 9 ετών αφιερώθηκε στο Θεό. Έμαθε τα πρώτα του γράμματα στην Αστική Σχολή της Χάλκης. Στη συνέχεια φοίτησε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, όπου και χειροτονήθηκε διάκονος. Αργότερα απεστάλη στην Ξάνθη ως ιεροκήρυκας, ενώ παράλληλα δίδασκε θρησκευτικά και ελληνικά στο Γυμνάσιο Ξάνθης. Τον Αύγουστο 1891 αναχώρησε για τη Ρωσία (Θεολογική Ακαδημία του Κιέβου). Το Δεκέμβριο 1897 του ανετέθη προσωρινά η διεύθυνση της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Εκεί παρέμεινε ως το Νοέμβριο 1903 οπότε και προήχθη σε Μητροπολίτη Μελένικου. Τον Αύγουστο 1906 επιστρέφει ως Διευθυντής στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης αλλά λίγο αργότερα (26 Ιουλίου 1907) και έπειτα από δική του επιθυμία η Ιερά Σύνοδος τον εκλέγει Μητροπολίτη Κασσάνδρειας. Ανέπτυξε πλούσιο έργο σε όλους τους τομείς. Το Μάιο του 1907 εκδηλώθηκε δολοφονική απόπειρα εναντίον του. Πέθανε στον Πολύγυρο στις 16 Αυγούστου 1945.
Η Χαλκιδική, μια ζωντανή παρουσία σε όλα τα προσκλητήρια του Έθνους, έχει προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες στην ένδοξη ιστορική περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα. Σ’ αυτή την ιδιόμορφη αναμέτρηση, πολλά παλικάρια της ρίχθηκαν με τα σώματά τους, μα κύρια με την ψυχή τους, αντιμέτωπα στην επιβουλή των Βουλγάρων, συμμετέχοντας ενεργά στις κατά τόπους Επιτροπές Αγώνα και δημιουργώντας ένοπλα Σώματα ανταρτών. Η συχνή επικοινωνία των Οπλαρχηγών με τους κατοίκους της περιοχής, έκαναν τους τελευταίους να δείχνουν έμπρακτα την αγάπη τους προς τα αντάρτικα Σώματα. Τα χωριά της Χαλκιδικής λειτουργούσαν σαν μυστικές πύλες εισόδου του οπλισμού που κατέφθανε από τα νησιά του Αιγαίου, αλλά και αγωνιστών που έρχονταν να προσφέρουν υλική και ηθική βοήθεια στον Αγώνα.
Στους Μακεδονομάχους της Χαλκιδικής οφείλουμε βέβαια να κατατάξουμε και τον ιστορικό Μητροπολίτη Κασσάνδρειας Ειρηναίο που, αν και ήρθε στη Χαλκιδική αργά, τον Σεπτέμβρη του 1907, πρόσφερε μεγάλη υπηρεσία στον Μακεδονικό Αγώνα. Οι Επιτροπές Μακεδονικού αγώνα στα χωριά της Χαλκιδικής, που συγκρότησε ο μητροπολίτης, αποτελούνταν από πρόσωπα ευυπόληπτα, κατάλληλα για τον αγώνα και γνωστά μόνο στον ίδιο και το Ελληνικό Προξενείο Θεσσαλονίκης. Είχαν σαν έργο να βοηθούν ποικιλότροπα τα ελληνικά αμυντικά σώματα. Είναι αδιάψευστο γεγονός ότι η Χαλκιδική, η οποία διατήρησε μέσα στους αιώνες αλώβητα και αναλλοίωτα τη γλώσσα, το φρόνημα, τη θρησκεία των πατέρων της και την αμιγή Ελληνικότητά της ήταν, είναι και θα είναι το προπύργιο του Βορειοελλαδικού χώρου, την εποχή δε του Μακεδονικού Αγώνα ήταν η μοναδική γέφυρα, σταθερή και ασφαλής, για τη διαρροή προς τα επίκαιρα σημεία της Βουλγαροκρατούμενης τότε Μακεδονίας μας, Ελληνικών σωμάτων και σαν ένα πολύ ασφαλές ορμητήριο γι’ αυτά.
Ο σκληρός και αποφασιστικός Μακεδονικός Αγώνας, ουσιαστικά άρχισε από την απόσχιση της βουλγαρικής Εκκλησίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, και τον λυσσώδη αγώνα των Βουλγάρων να προσαρτήσουν στη βουλγαρική Εκκλησία όσες περιοχές της Μακεδονίας μπορούσαν. Οι εκκλησιαστικές διαφορές, παρ’ όλον ότι και οι Βούλγαροι ήταν Ορθόδοξοι, έπαιρναν εθνικό χαρακτήρα και, για πολλά χρόνια, κυρίως όμως από το 1904-1908, έγιναν ανελέητες συγκρούσεις ελληνικών και βουλγαρικών ανταρτικών σωμάτων, για το ποιος θα κυριαρχήσει στη Μακεδονία. Στη Χαλκιδική δεν υπήρξαν τέτοιες συγκρούσεις, αφού εδώ δεν υπήρχε βουλγαρικός πληθυσμός -παρ’ όλον ότι έγιναν, κατά καιρούς, συντονισμένες προσπάθειες να εγκατασταθούν πολλοί Βούλγαροι, ως εργάτες και υλοτόμοι, με βλέψεις όμως για τον τόπο και κυρίως για το Άγιο Όρος. Ωστόσο, είχαν ιδρυθεί πολλοί σύλλογοι, δήθεν πολιτιστικοί, που συγκέντρωναν χρήματα και όπλα για να ενισχύουν τον αγώνα (δες Παγχαλκιδικό Θεσσαλονίκης αλλά και πολλούς άλλους συλλόγους μέσα στη Χαλκιδική). Ακόμη, πολλοί Χαλκιδικιώτες στελέχωσαν, είτε ως καπετάνιοι είτε ως απλοί αγωνιστές, τα σώματα των Μακεδονομάχων και αγωνίστηκαν σε πολλά μέρη της Μακεδονίας.
Και λίγα λόγια για την ιερά μητρόπολη της Κασσάνδρειας. Η Ιερά Μητρόπολης Κασσάνδρειας ιδρύθηκε στην αρχαία πόλη Κασσάνδρεια, την οποία έκτισε ο βασιλιάς Κάσσανδρος το 316 π.Χ. στην περιοχή της αρχαίας Ποτίδαιας. Ο πρώτος Μητροπολίτης Ερμογένης έλαβε μέρος στην πρώτη Οικουμενική Σύνοδο. Η έδρα της Μητροπόλεως παρέμεινε στην πόλη Κασσάνδρεια μέχρι τον 6ο μ.Χ. αιώνα οπότε η πόλη καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Ούννους, Γότθους και λοιπούς βαρβάρους. Έτσι η έδρα της Μητροπόλεως αργότερα, άγνωστο πότε, μεταφέρθηκε στο πλησιέστερο κεφαλοχώρι που ήταν η Βάλτα (σημερινή Κασσάνδρεια) και την 25η Νοεμβρίου 1870 ο τότε Μητροπολίτης Γρηγόριος την μετέφερε στον Πολύγυρο, χωρίς βέβαια να μπορεί να αλλάξει τον τίτλο της.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Παναγιώτης Γ Στάµος «Ο Μητροπολίτης Κασσανδρείας & πρώην Μελενίκου Ειρηναίος 1864-1945»

ΕΡΕΥΝΑ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:
Βαγγέλης Κατσαρίνης - Ηλεκτρονικός, Κατασκευαστής Ιστοσελίδων Διαδικτύου
Sunspot Web Design - Κασσάνδρεια Χαλκιδικής

Send Comments

09. ΞΕΝΟΦΩΝ ΠΑΙΟΝΙΔΗΣ - ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ & ΓΕΡΟΥΣΙΑΣΤΗΣ (1863-1933)

Wednesday, August 26, 2020

Ο Ιωάννης Παπαδημητρίου, ο οποίος καταγόταν από την περιοχή της Έδεσσας και σπούδασε ιατρική στην Πάδουα της Ιταλίας, μετά τις σπουδές του, εγκαταστάθηκε στη Φούρκα της Χαλκιδικής. Άλλαξε το επώνυμό του, από Παπαδημητρίου σε Παιονίδης,
παντρεύτηκε στη Φούρκα και από τον γάμο του απόκτησε δυο γιους τον Ορέστη και τον Ξενοφώντα.
Ο Ξενοφών Παιονίδης γεννήθηκε στη Φούρκα το 1863 και μετά την πρωτοβάθμια εκπαίδευση του στη Φούρκα συνέχισε τις σπουδές του στο Γυμνάσιο της Θεσσαλονίκης, στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο της Αθήνας και στο πανεπιστήμιο του Μονάχου, για εξειδίκευση, από όπου αποφοίτησε με το πτυχίο του Αρχιτέκτονα. Εκεί παντρεύτηκε με τη γερμανικής καταγωγής γυναίκα του, με την οποία δεν απόκτησε παιδιά.
Στη Θεσσαλονίκη επέστρεψε το 1892. Τα κτίρια που έκτισε ο Ξ. Παιονίδης στη Θεσσαλονίκη είναι πάρα πολλά, αρκετά σήμερα έχουν κατεδαφιστεί . Πιο κάτω θα αναφέρουμε μερικά αξιόλογα. Η ανοικοδόμηση του Παπαφείου Ορφανοτροφείου άρχισε το 1894 και κτίστηκε με χρήματα από το κληροδότημα του Ιωάννη Παπάφη. Η ανοικοδόμηση του κτιρίου με σχέδια δικά του ολοκληρώθηκε το 1903. Το 1906 έκτισε το ξυλουργείο όπου λειτούργησε το περίφημο επιπλοποιείο του Παπαφείου Ορφανοτροφείου.
Ο Μητροπολιτικός Ναός του Γρηγορίου Παλαμά (τότε Αγίου Δημητρίου) άρχισε να κτίζεται 1891, με σχέδια του Τσίλλερ, αλλά σταμάτησε το 1892, λόγω διαφωνίας της ελληνικής κοινότητας με τον εργολάβο. Οι εργασίες επαναλήφθηκαν το 1902, υπό την εποπτεία του Ξεν. Παιονίδη, ο οποίος τροποποίησε τα σχέδια του Τσίλλερ εσωτερικά και εξωτερικά του ναού, δίνοντας τη σημερινή μορφή. Τα εγκαίνια έγιναν το 1914.
Το 1905 έκτισε την επιβλητική έπαυλη του υπασπιστή του σουλτάνου Σεϊφουλάχ Πασά. Από το 1983 ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει την κυριότητα του κτιρίου και στεγάζεται σ’ αυτό το Ε΄ Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Θεσσαλονίκης και η πινακοθήκη του Δήμου.
Το 1907 στη γωνία Βασ. Όλγας και Αρχαιολογικού Μουσείου, ο Ξ. Παιονίδης. έκτισε τη βίλα του εβραίου δικηγόρου Εμμανουήλ Ραφαήλ Σαλέμ, όπου από το 1924 μέχρι τους σεισμούς του 1978 στεγαζόταν το Ιταλικό Προξενείο (σώζεται ακόμη σήμερα).
Την ίδια χρονική περίοδο σχεδίασε την έπαυλη του αλβανού Μπέη Χασάν Πριστίνα. Είναι το κτίριο που επί σειρά ετών στεγαζόταν η Σχολή Κωνσταντινίδη και σήμερα στεγάζεται η Σχολή Τυφλών.
Ένα ακόμη το κτίριο, η Στοά Πελοσώφ (1922-1924), Τσιμισκή 22, ευρύτατα γνωστή στους Θεσσαλονικείς, αφού για πάρα πολλά χρόνια και μέχρι τους σεισμούς του 1978, στεγάστηκε το παλιό Ταχυδρομείο, είναι έργο του Ξ. Παιονίδη.
Ο Ξεν. Παιονίδης επηρέασε αποφασιστικά την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης αλλά και της περιοχής γενικότερα. Χαρακτηριστικά γράφεται : «κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας έκτισε όλα τα σχολεία των ελληνικών κοινοτήτων, τις εκκλησίες, τις Μητροπόλεις, τα Νοσοκομεία…».
Έτσι γνωρίζουμε ότι έκτισε το Διοικητήριο των Σερρών (1898) (Σημερινή Νομαρχία) που είναι όμοιο με το Παπάφειο. Το Διοικητήριο του Λαγκαδά (1911 – 1912), που κατεδαφίστηκε μετά τους σεισμούς του 1978. Το Δημοτικό Σχολείο Επανομής (1921-23). Το σχολείο του Σοχού (1926-27) και τον Ναό του Αγίου Αντωνίου στη Βέροια (1904). Υπάρχει επίσης η πληροφορία ότι έργα του Ξεν. Παιονίδη είναι και το Διοικητήριο του Μοναστηρίου, όπως και το Δημοτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης (1902) (σήμερα Νοσοκομείο Άγιος Δημήτριος). Έχουν τα ίδια μορφολογικά χαρακτηριστικά.
Δεν θα μπορούσε βέβαια να μείνει έξω από τις δραστηριότητες του Ξ. Παιονίδη η Χαλκιδική, ιδιαίτερη πατρίδα του. Το ενδιαφέρον του στράφηκε προς αυτή, κυρίως όταν Μητροπολίτης Κασσάνδρειας ήταν ο Ειρηναίος ο οποίος αμέσως μετά την ενθρόνισή του (Παρασκευή 7.9.1907) επεδίωξε να βελτιώσει το βιοτικό και το πνευματικό επίπεδο των κατοίκων της Μητρόπολής του. Περιόδευσε τα χωριά της Μητρόπολης και διαπίστωσε την τεράστια έλλειψη σε σχολικά κτίρια και εκκλησίες. Τούτο βέβαια ήταν φυσικό, ύστερα από τις αλλεπάλληλες και ολοκληρωτικές καταστροφές που υπέστησαν από τους Τούρκους τα χωριά της Χαλκιδικής κατά τις επαναστάσεις στη Χαλκιδική. Αλλά και όπου υπήρχαν σχολικά κτίρια δεν λειτουργούσαν ελλείψει όρων και δασκάλων. Ο Ειρηναίος μετά την περιοδεία του στα χωριά της Μητρόπολης του, ανάφερε πως μόνο 3 σχολικά κτίρια υπήρχαν στη Χαλκιδική πριν από την ενθρόνισή του :
(1) Της Βάλτας (σημερινή Κασσάνδρεια ), που κτίστηκε το 1840 από τον Μητροπολίτη Κασσανδρείας Ιάκωβο, με τη βοήθεια του Βαλή Θεσσαλονίκης Χουσεΐν Πασά (Ελληνόφωνος Κρητικού εκτουρκισθέντος), με τον οποίο τους συνέδεε φιλία.
(2) της Συκιάς (1870) (και τα δυο έχουν κατεδαφιστεί) και
(3) της Αρναίας (1871), όπου σήμερα στεγάζεται το Δημαρχείο Αρναίας.
Και ενώ αυτή ήταν η κατάσταση στη Χαλκιδική, ζήτησε ο Ειρηναίος τη βοήθεια του Ξενοφώντα Παιονίδη, που στο πρόσωπό του βρήκε ένα άριστο συνεργάτη για να επιτύχει το σκοπό του, την ανέγερση δηλαδή σχολικών κτιρίων και εκκλησιών. Έλεγε ο Ειρηναίος πως ο Παιονίδης ήταν «αφιλοχρήματος και τα σχέδιά του και τις μελέτες του εφιλοπόνει τελείως δωρεάν» ακόμη ότι «συνδύαζε την ευγένεια και την ανιδιοτέλεια του έλληνα με τη φιλεργία και μεθοδικότητα του Γερμανού».
Από τα πρώτα σχολικά κτίρια που έκτισε στη Χαλκιδική ο Ξ. Παιονίδης, με σχέδια και επίβλεψη δική του, ήταν της Ορμύλιας το 1909 με «φιρμάνι» που κατόρθωσαν να πάρουν από το τουρκικό κράτος το 1907. Σήμερα στεγάζεται το Δημαρχείο Ορμύλιας.
Ακολούθησε το σχολικό κτίριο του Πολυγύρου, Στις 15.3.1945 δυστυχώς το Σχολείο καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά, από άγνωστη αιτία. Μαζί με το κτίριο κάηκε και όλο το αρχείο του Σχολείου. Το κτίριο αποκαταστάθηκε το 1951. Σήμερα στο κτίριο αυτό στεγάζεται το Δημαρχείο Πολυγύρου.
Το 1910 ήταν έτοιμες οι μελέτες και η δαπάνη για 4 κτίρια σχολείων στα χωριά : Αγία Παρασκευή και Παλιούρι Κασσάνδρας, Βράσταμα και Τρίλοφο. Σήμερα από τα διδακτήρια αυτά σώζονται των Βραστάμων και του Τριλόφου.
Το 1915 η κοινότητα Βάλτας (σήμερα Κασσάνδρεια) αποφάσισε να ανεγείρει κτίριο για την Αστική Σχολή και να «αναθέσει την επεξεργασία καταλλήλου σχεδιαγράμματος εις τον διακεκριμένον αρχιτέκτονα εκ Κασσάνδρας κ. Ξενοφ. Παιονίδη». Η κατάθεση του θεμέλιου λίθου έγινε στις 15 Ιουνίου 1924 και η οικοδόμηση περατώθηκε το 1927. Στο κτίριο στεγάστηκαν για πολλά χρόνια το Δημοτικό Σχολείο και το Γυμνάσιο. Σήμερα στο κτίριο αυτό στεγάζεται το Δημαρχείο Κασσάνδρειας.
Από το 1918 άρχισαν οι προσπάθειες για την ανέγερση στον Πολύγυρο κτιρίου που θα στεγαζόταν το Γυμνάσιο Πολυγύρου. Η κατασκευή του κτιρίου στη θέση «λιβάδι» ολοκληρώθηκε το 1925. Το κτίριο αυτό «εκτίσθη καθ’ όλους τους κανόνες της σχολικής υγιεινής και παιδαγωγικής επί βάσει σχεδίου εκπονηθέντος υπό του διαπρεπούς εν Θεσσαλονίκη αρχιτέκτονος κ. Ξεν. Παιονίδου...». Δυστυχώς το Λαμπρό αυτό κτίριο κατεδαφίστηκε το 1978 !
Επίσης με σχέδια και επίβλεψη του Ξ. Παιονίδη κτίστηκαν τα σχολικά κτίρια της Νικήτης, του Νέου Μαρμαρά, του Παρθενώνα του Μεταγγιτσίου, της Πορταριάς, της Γερακινής, των Καλυβών Πολυγύρου, του Αγίου Μάμαντος κ.ά., πολλά από αυτά δεν σώζονται σήμερα. Ακόμη έργα του Ξ. Παιονίδη είναι η εκκλησία της Φούρκας και τα καμπαναριά των εκκλησιών του Αγίου Νικολάου Πολυγύρου και Αγίου Γεωργίου Ορμύλιας, που είναι όμοια.
Ο Ξ. Παιονίδης είχε ιδιαίτερα καλές σχέσεις με τη Μονή της Αγ. Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας. Ήταν πολύ φίλος με τον Ηγούμενο της Μονής. Το 1928 σχεδίασε την Ιερατική Σχολή της Μονής «φιλοπονήσας το σχέδιον τη παρακλήσει ημών δ ω ρ ε ά ν», αναφέρουν έγγραφα της μονής.
Με σχέδια του Ξ. Παιονίδη άρχισε να κτίζεται το 1932 το Δικαστικό Μέγαρο Πολυγύρου, που ήταν το τελευταίο έργο του και δεν πρόλαβε να το τελειώσει.
Μετά την εγκατάστασή του στη Θεσσαλονίκη το 1892, ο Ξ. Παιονίδης πρόσφερε πολλές υπηρεσίες στον Μακεδονικό αγώνα. Ως τεχνικός σύμβουλος του Ελληνικού Προξενείου στη Θεσσαλονίκη, αναλάμβανε την επισκευή των οικημάτων που κατέστρεφαν οι κομιτατζήδες. Ακόμη με το πρόσχημα του κυνηγιού στη λίμνη των Γιαννιτσών, σχεδίαζε τις καλύβες και τα οχυρά των κομιτατζήδων, παρέδινε τα σχέδια στο Προξενείο, που τα εκτύπωνε και τα έδινε στα ελληνικά ανταρτικά σώματα. Για τον λόγο αυτό αποπειράθηκαν πολλές φορές οι κομιτατζήδες να τον σκοτώσουν. Για την προσφορά του αυτή στον Μακεδονικό αγώνα τιμήθηκε με το παράσημο του Σωτήρος.
Οι Βαλκανικοί πόλεμοι και η πυρκαγιά του 1917 ανέκοψαν την οικοδομική δραστηριότητα στη Θεσσαλονίκη και άρχισε να ενδιαφέρεται για την πολιτική ζωή, ιδιαίτερα όταν πέθανε η γυναίκα του. Διατέλεσε Δημοτικός Σύμβουλος, όταν δήμαρχοι στη Θεσσαλονίκη ήταν ο Οσμάν Σαΐτ Βέης και ο Κων. Αγγελάκης, καθώς και Γερουσιαστής της Χαλκιδικής το 1932.
Όταν μετά το 1917 άρχισε πάλι η οικοδομική δραστηριότητα, ασχολήθηκε με την κατασκευή γραφείων και κατοικιών. Πολλά από αυτά ήταν στην οδό Αγίας Σοφίας, που μερικά υπάρχουν ακόμη σήμερα. Προς το τέλος της ζωής του συνεργάστηκε με τον αρχιτέκτονα ανεψιό του Φιλήμονα Παιονίδη.
Ο Ξενοφών Παιονίδης πέθανε από καρδιακό επεισόδιο στη Μονή της Αγίας Αναστασίας στις 22 Μαΐου 1933. Κηδεύτηκε στο νεκροταφείο της Ευαγγελίστριας, όπου σώζεται και ο τάφος του.

Κείμενο:
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΡΕΥΝΑ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:
Βαγγέλης Κατσαρίνης - Ηλεκτρονικός, Κατασκευαστής Ιστοσελίδων Διαδικτύου
Sunspot Web Design - Κασσάνδρεια Χαλκιδικής

Send Comments

11. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΤΑΜΟΣ - ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ & ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ (1903 ή 1905-2000)

Wednesday, August 26, 2020

Γνώρισε τον Παναγιώτη Τρεμπέλα το 1915 μέσα από τα άρθρα του για το περιοδικό «Ζωή». Ήταν τότε μαθητής Δημοτικού Σχολείου στο χωρό Σίρτζι, όπως ονομαζόταν μέχρι το 1961 και έκτοτε Σύρριζα του νομού Μεσσηνίας.
Τελειώνοντας τις Γυμνασιακές σπουδές του, στην ιδιαίτερη του πατρίδα μετέβη στην Αθήνα, όπου σπούδασε Θεολογία. Εκεί γνωρίζει από κοντά την μεγάλη αυτή φυσιογνωμία, διότι εν τω μεταξύ ανέλαβε εργασία στη «ΖΩΗ». Εκτιμώντας την προσωπικότητα, την εργατικότητα και αφοσίωση του στην Θεολογική επιστήμη, ο Παναγιώτης Τρεμπέλας γίνεται η αιτία να βρεθεί στην Χαλκιδική τις αρχές της δεκαετίας του ‘30. Κατ’ αρχήν ως Γραμματέας της Ιερής Μητρόπολης Κασσάνδρειας, κατόπιν ως καθηγητής εις το Γυμνάσιο Πολυγύρου και εν τέλει ως Γυμνασιάρχης του Γυμνασίου Βάλτας, τότε και σήμερα Κασσάνδρειας.
Ήταν ενεργό και πιστό μέλος της Αδελφότητος Θεολόγων «Η ΖΩΗ». Είχε συγγραφική δεινότητα και υπήρξε πολυγραφότατος. Άρθρα και μελέτες του δημοσιεύονταν συνεχώς σε εκκλησιαστικά, θεολογικά και ιστορικά περιοδικά, εκφράζοντας τις απόψεις του, ενημερώνοντας και προβληματίζοντας τους αναγνώστες του.
Συνέγραψε την Βιογραφία του αειμνήστου Μητροπολίτου Κασσάνδρειας Ειρηναίου. Εντυπωσιασμένος και επηρεασμένος από την ιστορία της ευάνδρου και ηρωοτόκου Χαλκιδικής κατά την επί 34 συναπτά έτη παραμονής του σ’ αυτήν, συνέγραψε επίσης τα βιβλία : «Σύνοψις των υπέρ της ελευθερίας αγώνων της Χαλκιδικής», «Η Επανάστασις και καταστροφή της Κασσάνδρας τω 1821», θεατρικό έργο για σχολικές εορτές κ.ά.
Το 1961 εκδόθηκε το βιβλίο του «Η ΗΡΩΙΚΗ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ ΑΝΑ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ» που αποτελεί ακόμα και σήμερα σπουδαιότατη βιβλιογραφία για τους μελετητές της ιστορίας του τόπου μας. Χρησιμοποίησε για την εγγραφή του βιβλίου τις αφηγήσεις γερόντων, ιδιωτικά αρχεία και τοπικά λαογραφικά στοιχεία της Κασσάνδρειας (Βάλτας). Τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν τότε από την πώληση του ανωτέρω βιβλίου πήγαν προς ενίσχυση του ταμείου ανέγερσης κτιρίου του γυμνασίου Κασσάνδρας.
Διακρίνει κανείς πόσο βαθειά επηρέασε η παραμονή του στη Χαλκιδική την αγάπη του προς αυτήν και τους ανθρώπους της αναφερόμενος προς αυτούς. Ευρισκόμενος σε βαθύ γήρας στον Οίκο Ευγηρίας «Χριστιανική Αγάπη» στην Αγ. Παρασκευή, ανήκων στην Αδελφότητα Θεολόγων, υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο και εκοιμήθη πλήρης ημερών στις 7 Σεπτεμβρίου του 2000.
Κατά πληροφορία δε του στενού συνεργάτη του και καθηγητού της Θεολογίας Ν. Μπρατσιώτη, το αρχείο του ως και το αρχείο του αειμνήστου Μητροπολίτου Ειρηναίου ευρίσκεται και φυλάσσεται στην «Εταιρεία Φίλων του Λαού» στην οδό Ευριπίδους στην Αθήνα.

Ενδεικτική βιβλιογραφία:

Ο Μητροπολίτης Κασσάνδρειας & πρώην Μελενίκου Ειρηναίος 1864-1945 (βιογραφία) (1949)
Σύνοψις των υπέρ της ελευθερίας ηρωϊκών τnς Χαλκιδικής αγώνων (1954)
Η ηρωϊκή Κασσάνδρα ανά τους αιώνας (1961)
Θρύλοι και παραδόσεις της Κασσάνδρας (1972)

Κείμενο:
Αντώνιος Ιωάν. Παλαμήδης - ιατρός

ΕΡΕΥΝΑ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:
Βαγγέλης Κατσαρίνης - Ηλεκτρονικός, Κατασκευαστής Ιστοσελίδων Διαδικτύου
Sunspot Web Design - Κασσάνδρεια Χαλκιδικής

Send Comments

12. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Γ. ΜΑΤΑΥΤΣΗΣ - ΔΑΣΚΑΛΟΣ & ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ (1909-1993)

Wednesday, August 26, 2020

Ο Βασίλειος Ματαυτσής γεννήθηκε το 1909 στην Κασσάνδρεια (Βάλτα) Χαλκιδικής και εξάχρονο παιδί ακόμα έμεινε ορφανός από πατέρα μαζί με τον μόλις λίγων μηνών μικρότερο αδελφό του. Η εξασφάλιση του επιούσιου ανάγκαζε τη χήρα μητέρα τον να τον αποσπά συχνά από τα σχολικά του καθήκοντα για να δουλεύει σε διάφορα αφεντικά σαν παραγιός σε αγροτικές δουλειές, ίσως και δυσανάλογου βάρους εν σχέση με την ηλικία του.
Οι άχαρες αυτές εμπειρίες απ’ τη μία και η φτώχεια απ’ την άλλη γιγάντωσαν την δύναμη του ιδίου και της μάνας τον, που κάνοντας υπεράνθρωπες προσπάθειες και με χίλιες δύο στερήσεις κατόρθωσε να τον στείλει στο διδασκαλείο Θεσσαλονίκης για να γίνει δάσκαλος. Προσδιορίστηκε σε σχολείο της περιφέρειας Λαγκαδά όπου και δίδαξε για λίγο διάστημα και το 1929 διορίστηκε στη Σάρτη (Νέα Αφησιά) Χαλκιδικής, όπου και παρέμεινε επί δεκαπέντε χρόνια. Εκεί γνώρισε την σύντροφο της ζωής του Ασημίνα, μία προσωποποίηση της καλοσύνης, της υπομονής, της στοργικότητας και της αφοσίωσης, με την οποία και απέκτησε τρία παιδιά. Η αφοσίωση στη δουλειά του, η εργατικότητά του και ο νεανικός του ενθουσιασμός στο καθήκον, γίνανε θεμέλιο λιθάρι για το σχολικό κτίριο της Σάρτης. Γι ’ αυτό και από τον τότε επιθεωρητή του κ. Πετσάλα του απονεμήθηκε «ΕΠΑΙΝΟΣ» με πεντακοσιόδραχμον γέρας «δια το εξαιρετικώς ευδόκιμον της υπηρεσίας του».
Τάχθηκε με την ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ στα χρόνια της κατοχής ενάντια στον κατακτητή και γλίτωσε στο παρά πέντε το εκτελεστικό απόσπασμα στον Όρμο της Παναγιάς όταν πιάστηκε μαζί με άλλους σε μπλόκο. Η δράση του αυτή παρά λίγο να γίνει εμπόδιο στην εισαγωγή του μεγαλύτερου γιου του στη Στρατιωτική Ιατρική Σχολή το 1953.
Το Νοέμβριο του 1944 όλη η οικογένεια έφυγε από τη Σάρτη και εγκαταστάθηκε στη γενέτειρά του Βάλτα. Εκεί και επί είκοσι σχεδόν χρόνια υπηρέτησε ως δάσκαλος και διευθυντής του Δημοτικού Σχολείου. Συνέβαλε ουσιαστικά στη ανέγερση νέου κτιρίου για το Δημοτικό σχολείο που μέχρι τότε συστεγαζόταν κατ’ ανάγκην με το Γυμνάσιο, ξεπερνώντας πολλές αντιδράσεις και εμπόδια για το σκοπό του αυτό. Επινόησε το αριθμητήριο «Μετρώ και λογαριάζω», εποπτικό μέσο διδασκαλίας της αριθμητικής, το οποίο και κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, και έγραψε βιβλία με παιδικά ποιηματάκια για τις μικρές τάξεις τον Δημοτικού.
Η αγάπη για τον τόπο του τον έκανε να ασχοληθεί, να ρωτήσει, να μάθει, να μιλήσει και να γράψει γι ’ αυτόν. Έτσι, από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’60 παράλληλα με τα διδασκαλικά του καθήκοντα, με επισκέψεις του σε σπίτια γερόντων και γεροντισσών τον χωριού, συγκέντρωνε σαν τη μέλισσα τη γύρη της ιστορίας και της παράδοσης. Κι ύστερα από ξενύχτια και μόχθο ετών, είδαν το φώς της δημοσιότητας: Παροιμίες και παροιμιώδεις εκφράσεις που λέγονται στη Βάλτα, Ιστορία της Επανάστασης της Χαλκιδικής και ο Χαλασμός της Κασσάνδρας το 1821, Τραγούδια του γάμου και άλλα παλιά τραγούδια. Παιχνίδια που παίζονταν στη Βάλτα από το 1830 μέχρι και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, καθώς και το μεγάλο του έργο ΙΣΤΟΡΙΑ-ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ της Βάλτας σε δύο τόμους, που αναφέρεται στη ζωή του τόπου κατά την εκατονταετία 1840-1940 που εκδόθηκε με πρωτοβουλία και δαπάνη του Πολιτιστικού Συλλόγου Κασσάνδρειας. Για το έργο του αυτό τιμήθηκε με έπαινο και χρηματικό βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών το 1981. Τα τελευταία 2-3 χρόνια υπηρέτησε σε σχολεία της Θεσσαλονίκης, απ’ όπου και συνταξιοδοτήθηκε το 1966 με το βαθμό του Διευθυντού.
Οι υποδείξεις των παιδιών του να γράψει τις δικές του προσωπικές αναμνήσεις και εμπειρίες από τα χρόνια της κατοχής, μετά την ολοκλήρωση του λαογραφικού τον έργου, έγιναν αποδεκτές, όμως στο ξεκίνημα έπαθε το πρώτο του εγκεφαλικό επεισόδιο. Έτσι δεν μπόρεσε ούτε καλά-καλά ν’ αρχίσει γιατί στη συνέχεια επί χρόνια ταλαιπωρήθηκε με δεύτερο και τρίτο επεισόδιο για να κλείσει τον κύκλο της ζωής του τον Φεβρουάριο του 1993.

Ενδεικτική βιβλιογραφία:

Παροιμίες και παροιμιώδεις εκφράσεις που λέγονται στην Κασσάνδρα (1963)
Τοπικά κ.λ.π. παλιά τραγούδια Κασσάνδρας (Βάλτας) Χαλκιδικής (1965)
Ιστορικές αφηγήσεις και πληροφορίες από την Κασσάνδρα 1821-1912 (1974)
Η κωμόπολη Κασσάνδρεια (πρώην Βάλτα) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ (2006)

ΕΡΕΥΝΑ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:
Βαγγέλης Κατσαρίνης - Ηλεκτρονικός, Κατασκευαστής Ιστοσελίδων Διαδικτύου
Sunspot Web Design - Κασσάνδρεια Χαλκιδικής

Send Comments

13. ΞΕΝΟΦΩΝ ΜΠΕΛΟΠΟΥΛΟΣ-ΑΜΠΕΛΑΣ - ΔΑΣΚΑΛΟΣ-ΝΟΜΙΚΟΣ-ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ (1921-2007)

Wednesday, August 26, 2020

Ο Ξενοφών Μπελόπουλος ή Αμπελάς, γεννήθηκε το 1921 στο Κασσανδρινό της Χαλκιδικής από γονείς αγρότες. Μετά τις γυμνασιακές σπουδές στη Βάλτα (Κασσάνδρεια) και στο 2ο Γυμνάσιο Αρρένων Θεσσαλονίκης, φοίτησε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης και στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Πήρε το πτυχίο του δασκάλου και της νομικής. Υπηρέτησε ως δάσκαλος και αργότερα ως εφοριακός υπάλληλος.
Πήρε παράλληλα άδεια εξασκήσεως του επαγγέλματος του δικηγόρου στο Πρωτοδικείο Έβρου. Δικηγόρησε στην περιφέρεια του Ειρηνοδικείου Ορεστιάδας έξι περίπου χρόνια. Διετέλεσε νομικός σύμβουλος της Αγροτικής Τραπέζης, των αρτοποιών Ορεστιάδας και της Επαγγελματικής Ένωσης Ορεστιάδας, πρόεδρος του αθλητικού συλλόγου «ΟΡΕΣΤΗΣ», μέλος της εφορίας του Εθνικού γυμναστηρίου Ορεστιάδας, μέλος του Δ.Σ. του ΠΙΚΠΑ και άλλων φιλανθρωπικών σωματείων και συλλόγων. Εργάστηκε ακόμα ως συμβολαιογράφος Ορεστιάδας και Αθηνών.
Συνταξιούχος ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με τη λογοτεχνία και κυρίως με την λαογραφία. Έγραψε πολλά λογοτεχνικά κείμενα, ποιήματα, διηγήματα, χρονογραφήματα, κ.λ.π.
Το βιβλίο του «Ο ΚΑΗΜΟΣ ΤΗΣ ΡΙΖΑΣ» (Λαογραφικές μνήμες), γράφτηκε σε χρονικό διάστημα πάνω από εφτά χρόνια. Τα κείμενά του είναι γραμμένα στην ντοπιολαλιά την Κασσανδρινή και τη Χαλκιδικιώτικη και σ' αυτά ξετυλίγεται ο τρόπος ζωής των ανθρώπων που έζησαν στην περιφέρεια της Κασσάνδρας αλλά και της ευρύτερης περιφέρειας του νομού Χαλκιδικής, στα πρώτα πενήντα χρόνια του 20ού αιώνα (Ήθη, έθιμα, ασχολίες, επικοινωνία, κοινωνικές σχέσεις κ.λ.π.). Έχει βραβευθεί με Α' έπαινο από την Ακαδημία Αθηνών και περιλαμβάνεται γλωσσάρι με περίπου 2000 λέξεις της τοπικής διαλέκτου.
Ο Ξενοφών Μπελόπουλος - Αμπελάς πέθανε στην Αθήνα στις 25 Φεβρουαρίου 2007 σε ηλικία 86 ετών.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

«Ο καημός της ρίζας. Λαογραφικές μνήμες» (Αθήνα 1999)
«Τοπωνύμια του χωριού μου του Κασσανδρινού» (Κασσανδρινό 2004)
«Ζωή μου πικρογλυκειά» (Κασσανδρινό 2002)

ΕΡΕΥΝΑ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:
Βαγγέλης Κατσαρίνης - Ηλεκτρονικός, Κατασκευαστής Ιστοσελίδων Διαδικτύου
Sunspot Web Design - Κασσάνδρεια Χαλκιδικής

Send Comments

ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ

03. ΕΠΙΦΑΝΕΙΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ
(PROMINENT PEOPLE OF KASSANDRA)

01. ΠΑΙΩΝΙΟΣ ΤΟΥ ΠΑΛΛΗΝΕΩΣ - ΓΛΥΠΤΗΣ (5ος αιώνας π.Χ.)

02. ΣΚΥΛΛΙΗΣ & ΥΔΝΑ - ΔΥΤΕΣ (ΣΚΙΩΝΗ) (500 π.Χ.)

03. ΑΡΙΣΤΟΒΟΥΛΟΣ - ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ (3ος αιώνας π.Χ.)

04. ΠΟΣΕΙΔΙΠΠΟΣ - ΚΩΜΙΚΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ (3ος αιώνας π.Χ.)

05. ΚΑΣΣΑΝΔΡΟΣ ΙΔΡΥΤΗΣ ΤΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΕΙΑΣ (358-297 π.Χ.)

06. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ - ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΑΣ (28 Ιουλίου 1777)

07. ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΡΑΚΙΩΤΗΣ - ΠΟΙΗΤΗΣ-ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ (ΚΩΝΩΨ) (1822-1904)

08. ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ - ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΕΙΑΣ (1863-1945)

09. ΞΕΝΟΦΩΝ ΠΑΙΟΝΙΔΗΣ - ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ & ΓΕΡΟΥΣΙΑΣΤΗΣ (1863-1933)

10. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΙΑΤΡΟΣ & ΓΕΡΟΥΣΙΑΣΤΗΣ (1872-1953)

11. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΤΑΜΟΣ - ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ & ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ (1903 ή 1905-2000)

12. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Γ. ΜΑΤΑΥΤΣΗΣ - ΔΑΣΚΑΛΟΣ & ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ (1909-1993)

13. ΞΕΝΟΦΩΝ ΜΠΕΛΟΠΟΥΛΟΣ-ΑΜΠΕΛΑΣ - ΔΑΣΚΑΛΟΣ-ΝΟΜΙΚΟΣ-ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ (1921-2007)

ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ

03. ΕΠΙΦΑΝΕΙΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ (PROMINENT PEOPLE OF KASSANDRA)

01. ΠΑΙΩΝΙΟΣ ΤΟΥ ΠΑΛΛΗΝΕΩΣ - ΓΛΥΠΤΗΣ (5ος αιώνας π.Χ.)

02. ΣΚΥΛΛΙΗΣ & ΥΔΝΑ - ΔΥΤΕΣ (ΣΚΙΩΝΗ) (500 π.Χ.)

03. ΑΡΙΣΤΟΒΟΥΛΟΣ - ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ (3ος αιώνας π.Χ.)

04. ΠΟΣΕΙΔΙΠΠΟΣ - ΚΩΜΙΚΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ (3ος αιώνας π.Χ.)

05. ΚΑΣΣΑΝΔΡΟΣ ΙΔΡΥΤΗΣ ΤΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΕΙΑΣ (358-297 π.Χ.)

06. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ - ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΑΣ (28 Ιουλίου 1777)

07. ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΡΑΚΙΩΤΗΣ - ΠΟΙΗΤΗΣ-ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ (ΚΩΝΩΨ) (1822-1904)

08. ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ - ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΕΙΑΣ (1863-1945)

09. ΞΕΝΟΦΩΝ ΠΑΙΟΝΙΔΗΣ - ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ & ΓΕΡΟΥΣΙΑΣΤΗΣ (1863-1933)

10. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΙΑΤΡΟΣ & ΓΕΡΟΥΣΙΑΣΤΗΣ (1872-1953)

11. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΤΑΜΟΣ - ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ & ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ (1903 ή 1905-2000)

12. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Γ. ΜΑΤΑΥΤΣΗΣ - ΔΑΣΚΑΛΟΣ & ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ (1909-1993)

13. ΞΕΝΟΦΩΝ ΜΠΕΛΟΠΟΥΛΟΣ-ΑΜΠΕΛΑΣ - ΔΑΣΚΑΛΟΣ-ΝΟΜΙΚΟΣ-ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ (1921-2007)

03. ΕΠΙΦΑΝΕΙΣ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ
(PROMINENT PEOPLE OF KASSANDRA)