Ολόκληρη η χερσόνησος της Κασσάνδρας χαρακτηρίζεται ως περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Πλούσια βλάστηση, καταπράσινα δάση και πυκνούς θαμνότοπους, εύφορες μικρές εκτάσεις πέριξ των δασών, γόνιμα εδάφη για ελαιώνες και οπωροφόρα, υπέδαφος με πολύτιμο ορυκτό πλούτο, γεωμορφές, θαλάσσιες ζώνες με μεγάλη ποικιλία αλιευμάτων, δαντελένιες παραλίες, πηγές, ιαματικά νερά, υγρότοπους, μία μικρή λίμνη, αλλά και εξαιρετικό εύκρατο κλίμα.
Υπάρχουν όμως μερικές περιοχές που αξίζει να εξερευνηθούν περαιτέρω και ίσως είναι άγνωστες στους επισκέπτες της Κασσάνδρας.
Οι φωτογραφίες μας καλύπτουν την περίοδο 2008-2021 και τραβήχτηκαν σε όλες τις εποχές του χρόνου !
Είναι ανάγλυφοι πυραμοειδείς σχηματισμοί που αναπτύσσονται τρισδιάστατα στην επιφάνεια πολύχρωμων μαργών και ποτοχειμάρριων κροκαλοπαγών του Νεογενούς με στρογγυλόμορφα και λεία χαρακτηριστικά. Η κατακόρυφη διάταξη και η μεγάλη έκταση τους τις κάνουν να μοιάζουν με παλάτια. Οι φυσικές γεωμορφές σ’ εντυπωσιακούς σχηματισμούς μεταξύ των λόφων «Γιάννη Ράχη» και «Άνεμος» στην περιοχή Καλαμάκι, προήλθαν από τη διάβρωση του εδάφους σε διάστημα χιλιάδων χρόνων. Έχουν το σχήμα χωμάτινης κολόνας και αποτελούνται από άμμους, κροκάλες, μάργες και αργίλους με πιθανή «συγκολλητική» ύλη οξείδια του σιδήρου και διοξείδιο του πυριτίου.
Θα τις βρείτε σε πολλά σημεία στην περιοχή Καλαμάκι (Κάμπος) τα οποία είναι προσβάσιμα και με αυτοκίνητο. Η πρώτη εικόνα για τον επισκέπτη είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή. Εμφανίζονται ξαφνικά μπροστά του και τον καθηλώνουν.
Αυτό καθιστά επιτακτική την ανάγκη να δημιουργηθεί άμεσα, σ’ αυτή τη διαδρομή, περιπατητικό μονοπάτι, ώστε να «αποκαλυφθούν» η μοναδικότητα της μορφολογίας των σχηματισμών και η οικολογική αξία τους. Επίσης παρόμοιες γεωμορφές υπάρχουν στο Μικρόβαλτο του Δήμου Καμβουνίων, 40 χλμ. νότια της Κοζάνης.
Με μια βόλτα στην περιοχή βλέπει κανείς μέσα στη γενική ξεραΐλα του Ιούλη και του Αυγούστου ολάνθιστα φυτά κάπαρης ανάμεσα στα ξερόκλαδα και στους θάμνους με τα πρώτα αγγουράκια τους. Τουρσί γίνονται και τα καπαρόφυλλα και τα αγγουράκια και φυσικά τα μπουμπούκια. Θέλουν τον κόπο τους για να μαζευτούν αλλά έχουμε ανέξοδα ένα υπέροχο τουρσί που νοστιμίζει σαλάτες και σάλτσες.
Βρίσκονται Ανατολικά 5.900 μέτρα από την διασταύρωση προς παραλία Αγίου Γεωργίου Λουτρών Αγίας Παρασκευής. Επίσης πρόσβαση με αυτοκίνητο υπάρχει στον επαρχιακό δρόμο Αγίας Παρασκευής-Παλιουρίου, 790 μέτρα μετά τον οικισμό «Ακρίτας Ευ Ζην», δεξιά και νότια 6.900 μέτρα, υπάρχει και ταμπέλα. GPS (Γεωγραφικό Πλάτος & Μήκος τοποθεσίας): 39.924797, 23.624004
Κάθε πέτρα στην παραλία του Αγίου Γεωργίου οφείλει τη γέννησή της στην ηφαιστειακή δράση, καθένα από τα εκατοντάδες στρώματα των πετρωμάτων που σχηματίζουν τους βράχους αποτέθηκε από κάποια ηφαιστειακή έκρηξη.
Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Κασσάνδρα εκδηλώθηκε πριν από αρκετές χιλιάδες χρόνια. Η χαρακτηριστική μυρουδιά του «κλούβιου αυγού» στην περιοχή οφείλεται επίσης στην ύπαρξη υδρόθειου, το οποίο ακόμη και σε απειροελάχιστες συγκεντρώσεις γίνεται αισθητό από την όσφρηση. H παραλία του Αγίου Γεωργίου με τις μεγάλες στρογγυλές πέτρες είναι εύκολα προσβάσιμη και με αυτοκίνητο.
Βρίσκεται Ανατολικά 1.550 μέτρα μετά από την διασταύρωση προς το Υδροθεραπευτήριο των Λουτρών της Αγίας Παρασκευής (έχει ταμπέλα δεξιά στον επαρχιακό δρόμο προς Αγία Παρασκευή). GPS (Γεωγραφικό Πλάτος & Μήκος τοποθεσίας): 39.921895, 23.602608
Εμφανίζονται κυρίως σε Φαράγγια με έντονη κατά βάθος διάβρωση και είναι γεωμορφές με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Ο σχηματισμός τους οφείλεται στην διαβρωτική δράση του νερού και στην παρουσία ρηγμάτων όπου διευκολύνουν τις διεργασίες τις αποσάθρωσης και εν συνεχεία της διάβρωσης.
Η γεωλογική σύσταση του εδάφους (άμμος, άργιλος, πηλός κ.α.) ορίζουν το είδος των γεωμορφών. Ιδιαίτερα στα πρανή που έχουν άργιλο, η ανάπτυξη των είναι χαρακτηριστική.
Οι διαδικασίες που οδήγησαν στην δημιουργία αυτού του τύπου γεωμορφών έχουν απασχολήσει κατά καιρούς την επιστημονική κοινότητα. Το κλίμα, οι χρήσεις γης, ποικίλοι ενδογενείς γεωλογικοί παράγοντες έχουν επηρεάσει σημαντικά την μορφοποίηση αυτών των σχηματισμών. Πρόκειται για γεωμορφές που ξεχωρίζουν εύκολα από τα χαρακτηριστικά των επιφανειών τους. Έχουν μια σκληρή ομορφιά και οπωσδήποτε κάθε προσπάθεια εξερεύνησης και μελέτης τους επιβάλει μελέτη των χαρακτηριστικών της ευρύτερης περιοχής στην οποία εντοπίζονται.
Βρίσκονται Βορειοανατολικά 1.500 μέτρα από το παρεκκλήσι της Παναγίας Φανερωμένης. GPS (Γεωγραφικό Πλάτος & Μήκος τοποθεσίας): 39.944619, 23.564705
Η εκτεταμένη περιοχή του έλους Σταυρονικήτα, έκτασης 3.000 στρεμμάτων χωρίζεται σε δύο τμήματα, τα οποία συνδέει μεγάλη στραγγιστική τάφρος, σημαντικό τεχνικό έργο που όμως θεωρήθηκε μη επιτυχημένο και τέθηκε σε αχρηστία. Μικρότερες στραγγιστικές τάφροι έχουν εκτελεστεί σ' όλη την επιφάνεια του έλους κατά την τελευταία εικοσαετία. Το νότιο τμήμα του έλους φέρει το τοπωνύμιο Σάνη, που δόθηκε από την εκεί ξενοδοχειακή επιχείρηση και ανήκει στην Εταιρεία Σάνη και στις φυλακές Σταυρονικήτα. Οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις με την ανάλογη διαμόρφωση του περιβάλλοντος κυριαρχούν στην περιοχή ενώ έχει πραγματοποιηθεί μεγάλο τεχνικό έργο εξυγίανσης-ενίσχυσης του υπεδάφους όπισθεν των ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων. Κατά μήκος της ακτής σχηματίζονται θίνες κατάφυτες με σχίνια, πουρνάρια αλλά και με πεύκα που αναπτύσσονται ιδιαίτερα. Χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς για τη θέση αποτελεί ο Βυζαντινός πύργος.
Στο κέντρο του υγροτόπου βρισκόταν προϊστορικός οικισμός στη θέση που σήμερα λέγεται Μεσονήσι.
Στους υγρότοπους της Σάνης έχουν καταγραφεί συνολικά 214 είδη πουλιών, πολλά από τα οποία είναι αυστηρώς προστατευόμενα, ενώ 31% των ειδών αυτών εντάσσονται στα απειλούμενα ζώα της Ελλάδας. Κατά τους χειμερινούς μήνες σημαντικοί πληθυσμοί υδρόβιων πουλιών διαχειμάζουν στους υγροτόπους της περιοχής, όπου επίσης αναπαράγονται οκτώ είδη υδροβίων (αριθμός υψηλός για το μέγεθος και την έκτασή της) με σημαντικότερα τη βαλτόπαπια, το γκισάρι, τη βαρβάρα, τη φαλαρίδα και την πρασινοκέφαλη πάπια. Επίσης, δύο είδη ερωδιών, ο μικροτσικνιάς και ο σπάνιος στους ελληνικούς υγροτόπους πορφυροτσικνιάς και δύο είδη γλαρονιών, το νανογλάρονο και το ποταμογλάρονο.
Το βόρειο τμήμα του έλους ονομάζεται Γεράνι και καταλαμβάνει μεγαλύτερη έκταση από ότι το νότιο. Είναι επιμήκης, σε μήκος περίπου 1.500 μ. κατά μήκος της ακτής απ' την οποία χωρίζεται με ψηλές θίνες με σχίνα. Εδώ απαντάται ο υστερορωμαϊκός-παλαιοχριστιανικός οικισμός. Στην ακτή, κάτω από τις θίνες υπάρχουν τοιχοποιίες ασβεστόκτιστων κτιρίων, διαβρωμένες από τη θάλασσα. Μεταξύ των κτιρίων αυτών βρίσκεται και μία παλαιοχριστιανική βασιλική, σκεπασμένη σήμερα κατά το δυτικό τμήμα από τη θάλασσα. Στη βορειοδυτική παραθαλάσσια πλευρά του έλους βρίσκεται το αντλιοστάσιο με το οποίο επιχειρήθηκε η αποξήρανση του έλους από τη "Σάνη Α.Ε." το 1972. Δίπλα στο αντλιοστάσιο, προς νότο, υψώνεται χαμηλός γήλοφος, έκτασης περίπου 2 στρεμμάτων όπου βρίσκεται το υστερορωμαϊκό-παλαιοχριστιανικό νεκροταφείο. Αμέσως δυτικά του αντλιοστασίου, στην απόκρημνη ακτογραμμή βρίσκονται, συλημένοι σήμερα, κιβωτιόσχημοι-καμαροσκέπαστοι παλαιοχριστιανικοί τάφοι, εκ των οποίων ένας έχει τόξο από πλήρη κεραμικά στοιχεία σε καλή κατάσταση.
Σε απόσταση μικρότερη των 100 μ. βρίσκεται ο προϊστορικός οικισμός, που σήμερα είναι παραθαλάσσιος.
Με βάση έγγραφο της Μονής Διονυσίου του 1421 στην περιοχή υπήρχε ο οικισμός Μυριάνδριον. Από έγγραφα της Μονής Αγίου Παύλου γνωρίζουμε ότι στην αρχή του 15ου αιώνα το έλος Γεράνι λειτουργούσε ως αλυκή υπό κρατικό έλεγχο.
Βρίσκεται Βόρεια 3.800 μέτρα από την διασταύρωση του ξενοδοχείου Σάνη προς Μεσονήσι δεξιά (Γεράνι). GPS (Γεωγραφικό Πλάτος & Μήκος τοποθεσίας): 40.132165, 23.322821
Νοτιοανατολικά του χωριού, στο τέλος του Τορωναίου κόλπου και έξι χλμ προς το ακρωτήρι Κάνιστρο, βρίσκεται ο οικισμός Ξυνά και δύο χιλιόμετρα μετά, συναντά κανείς τον οικισμό Άγιος Νικόλαος Κανίστρου με τους δύο γραφικούς κολπίσκους και τον φυσικό όρμο που βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου.
Το ακρωτήριο της Κασσάνδρας ονομάζεται Κάνιστρο και από το Παλιούρι απέχει 8 χλμ. Υπήρχε ναός του Απόλλωνα Καναστρέου, ήταν ιωνικού ρυθμού και αυτό το μαρτυρεί ένα κιονόκρανο εντοιχισμένο πάνω στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου. Η περιοχή του Κάνιστρου είχε παραχωρηθεί από το κράτος το 1933. Παλιά υπήρχε το μετόχι της μονής Αντερ-Ιβήρων στην περιοχή ανάμεσα στο Παλιούρι, στην Αγία Παρασκευή και στην Καψόχωρα (Αντερ λεγόταν το βουνό, το μέρος, όπου ήταν κτισμένο το μετόχι).
Η περιοχή του Ακρωτηρίου στο Παλιούρι Χαλκιδικής αποτελεί "Τόπο Κοινοτικής Προστασίας" του δικτύου ΦΥΣΗ 2000(NATURA 2000) με κωδικό GR1270008. Πρόκειται για μία έκταση 2.872 στρεμάτων στο δημοτικό διαμέρισμα Παλιουρίου στο δήμο Κασσάνδρας Χαλκιδικής. Συγκεκριμένα, εντοπίζεται στο ΝΑ τμήμα της χερσονήσου της Κασσάνδρας. Ο πυθμένας στη ζώνη αυτή παρουσιάζει ιδιαίτερη κλίση, λόγω του έντονου κυματισμού που υπάρχει στο ακρωτήρι. Ο τόπος είναι σημαντικός λόγω των λιβαδιών του είδους Posidonia που υπάρχουν κατά μήκος της ακτογραμμής σε βάθος από 1,5-3 μ. Αυτό το είδος φανερόγαμου φυτού είναι ενδημικό της μεσογείου και απειλούμενο με εξαφάνιση στις περιοχές που μπορεί να έχουν ρυπανθεί. Κίνδυνοι για το ακρωτήρι αποτελούν η εκτεταμένη αλιεία και η διέλευση διαφόρων σκαφών ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η μελισσοκομία, οι τουριστικές επιχειρήσεις (ειδικά στους γύρω οικισμούς) και η ελαιοκομία. Επίσης, το Παλιούρι είναι ένας από τους καλύτερους και πιο φημισμένους ψαρότοπους της Χαλκιδικής. Ένα από τα ιδανικότερα, μεταξύ άλλων, σημεία για ψάρεμα, είναι το λιμανάκι του Αγίου Νικολάου.
Στη γιορτή της Παναγίας (15 Αυγούστου), λαμβάνουν χώρα μια σειρά από εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν παραδοσιακά μουσικά και χορευτικά συγκροτήματα, καθώς και το πατροπαράδοτο σταρόγαλο.
Σημαντική εκδήλωση επίσης είναι η γιορτή αναβίωσης του εθίμου των Αγίων Θεοδώρων στις 28 Φεβρουαρίου στην τοποθεσία του κάμπινγκ Ξενία που διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Παλιουρίου "Θέραμβος", που ιδρύθηκε το 1995 και το Πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου (23 Απριλίου ή η 2η μέρα του Πάσχα).
Βρίσκεται Ανατολικά 7.800 μέτρα από την διασταύρωση προς Άγιο Νικόλαο (Κάνιστρο) στην είσοδο του Παλιουρίου. GPS (Γεωγραφικό Πλάτος & Μήκος τοποθεσίας): 39.932712, 23.734702
Τον Ιούνιο του 1918 με Βασιλικό Διάταγμα, παραδόθηκε στο Παλιούρι και ο οικισμός «Χρούσω». Για το όνομα «Χρούσω» υπάρχει λαϊκή παράδοση που λέει ότι ονομάστηκε έτσι από τον βασιλιά Χρούσο που έζησε παλιά στην περιοχή. Στην περιοχή υπάρχει το ξενοδοχείο Ξενία που κτίστηκε το 1962 και το κάμπινγκ με το ίδιο όνομα το οποίο κατασκευάστηκε το 1974. Το συγκρότημα του Μοτέλ «ΞΕΝΙΑ» στο Παλιούρι Χαλκιδικής, φερόμενης ιδιοκτησίας Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα Α.Ε., με την απόφαση ΥΠΠΟ/ΔΙΝΕΣΑΚ/75379/2055/19.9.2008 (ΦΕΚ 449Β), χαρακτηρίστηκε ως μνημείο, λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, τεχνικής και ιστορικής σημασίας του, επειδή αποτελεί κτίριο ειδικής χρήσης με ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά και τεχνικά στοιχεία, εντάσσεται αρμονικά στο φυσικό τοπίο και στο περιβάλλον του και είναι από τα πλέον αντιπροσωπευτικά έργα του αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη (1913−1993), του οποίου η θητεία σηματοδότησε τη διαμόρφωση των ξενοδοχειακών μονάδων του EOT κατά την περίοδο 1957−67.
Το βασικότερο στοιχείο στην περιοχή αποτελεί ο κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος σύμφωνα με την απόφαση υπ. αρ. ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/58116/3058 π.ε./ΦΕΚ 118Β/1994) ο οποίος εντοπίζεται στο νότιο παραθαλάσσιο τμήμα της έκτασης κατά μήκος ολόκληρου του όρμου της Καναπίτσας όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του ΕΟΤ για την προστασία λειψάνων της ρωμαϊκής, υστερορωμαϊκής και μεσαιωνικής εποχής. Με το 1286/11.3.2013 έγγραφο της ΙΣΤ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Θεσ/κης έγινε γνωστό ότι στην παραλία Καράβι έχουν εντοπιστεί αρχαιότητες αρχαϊκής εποχής, ενώ επάνω στο λόφο υπάρχουν κατάλοιπα οχυρώσεως ή οχυρωμένης αγροικίας ρωμαϊκής εποχής. Κεραμικά ρωμαϊκής εποχής βρέθηκαν κατά την διάνοιξη δρόμου κοντά στο εργοστάσιο Κολοφωνίου καθώς και κατά την διάνοιξη δικτύων ύδρευσης-αποχέτευσης εντός του camping. Κλίβανος ρωμαϊκών χρόνων ανασκάφηκε κοντά στο λιμανάκι χωρίς να ολοκληρωθεί η έρευνα. Υπάρχουν διάσπαρτα ευρήματα στην περιοχή λιμανιού του camping που πιθανολογούν την ύπαρξη λουτρού. Όλα τα ευρήματα εντοπίζονται σε βάθος μεγαλύτερο του μισού μέτρου.
Μετά το 1941 οι Γερμανοί κατέλαβαν το εργοστάσιο Κολοφωνίου της Χρούσω και επίταξαν τα Νικητιανά καΐκια, για να μεταφέρουν το ρετσίνι από τη Σκάλα της Νικήτης στο εργοστάσιο. Οι Γερμανοί αξιοποίησαν το εργοστάσιο προς όφελός τους. Το ρετσίνι και τα υποπροϊόντα του, το τερεβινθέλαιο (νέφτι) και το κολοφώνιο τα προωθούσαν στη Θεσσαλονίκη και από κει με τρένα τα μετέφεραν στη Ναζιστική Γερμανία. Το πρωί της 30ης Μαρτίου 1943, το βρετανικό υποβρύχιο HMS Parthian (Ν 75) με κυβερνήτη τον υποπλοίαρχο RN St. John, βομβάρδισε το εργοστάσιο. Από το μπροστινό πυροβόλο των 4" εβλήθησαν εβδομήντα οκτώ βλήματα, εκ των οποίων τα εξήντα οκτώ, χτύπησαν τον στόχο. Στην σιδερένια προβλήτα που υπήρχε μπροστά από το εργοστάσιο, για το φόρτωμα και το ξεφόρτωμα των καραβιών, που έφερναν την ρητίνη των πεύκων, ήταν αγκυροβολημένα τέσσερα καΐκια, τα οποία καταστράφηκαν ολοσχερώς, κατακαίοντας ταυτόχρονα όλα τα αποθέματα σε ρετσίνι, νέφτι και κολοφώνιο. Η μεγάλη καμινάδα του εργοστασίου γκρεμίστηκε τα τελευταία χρόνια. Τα δυο βασικά προϊόντα της φυσικής ρητίνης από πεύκο είναι το κολοφώνιο και το ακατέργαστο νέφτι. Το κολοφώνιο είναι ένα συστατικό για μελάνια εκτυπώσεων, βερνίκια, κόλλες, σαπούνι, παρασκευή χαρτιού, συγκόλληση, κα. Συμβολίζεται με τον αριθμό Ε E915. Επίσης ως εστέρας γλυκερόλης (E445) μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως γαλακτωματοποιητής σε αναψυκτικά. Σε φαρμακευτικά προϊόντα, το κολοφώνιο χρησιμοποιείται ως συστατικό σε έμπλαστρα και αλοιφές. Επίσης όταν προστεθεί στο σαπούνι κατά την παρασκευή του, όπου δίνει αντισηπτικές ιδιότητες. Στη βιομηχανία, το κολοφώνιο χρησιμοποιείται στην συγκόλληση. Ο μόλυβδος ή κασσίτερος συγκόλλησης που χρησιμοποιούνται συνήθως στα ηλεκτρονικά έχει περίπου 1% του κολοφώνιου ως πυρήνα βοηθώντας το λιωμένο μέταλλο για καλύτερη σύνδεση.
Σημαντική εκδήλωση είναι η γιορτή αναβίωσης του εθίμου των Αγίων Θεοδώρων στις 28 Φεβρουαρίου στην τοποθεσία του κάμπινγκ Ξενία που διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Παλιουρίου «Θέραμβος», που ιδρύθηκε το 1995.
Στο Χρούσω μπορεί ο επισκέπτης να απολαύσει τα καταγάλανα νερά και τη χρυσαφένια αμμουδιά, που σε συνδυασμό με τα πεύκα που αγγίζουν τη θάλασσα σχηματίζουν ένα κυριολεκτικά μαγευτικό τοπίο.
Βρίσκεται Βορειοανατολικά 1.400 μέτρα από την διασταύρωση προς Χρούσσω του επαρχιακού δρόμου Πευκοχωρίου-Παλιουρίου. GPS (Γεωγραφικό Πλάτος & Μήκος τοποθεσίας): 39.958591, 23.682228
Πανέμορφη και άγρια περιοχή που προσφέρεται για υποβρύχιο ψάρεμα, μάζεμα κάπαρης και κριτάμων από τα βράχια για τουρσί και φυσικά για φωτογράφηση. Το κρίταμο είναι ένα πολυετές φυτό, το συναντάμε σε παραθαλάσσιες και βραχώδεις ακτές, σε σχισμές βράχων, σε αμμώδεις παραλίες, αναπτύσσεται σε πολύ δυσπρόσιτα σημεία συχνά ψηλά στα βράχια. Μπορείτε να το μαζέψετε τον Ιούνιο και να το φτιάξετε τουρσί. Έτσι, θα το απολαμβάνετε όλο το χρόνο. Γενικά το χρησιμοποιούμε σε όλες τις σαλάτες. Συλλέγονται τα φύλλα και οι τρυφεροί νεαροί βλαστοί πριν ανθίσει. Ταιριάζει πολύ με την ντομάτα και ιδιαίτερα με τη βραστή πατάτα, αλλά και σκέτο σαν μεζεδάκι είναι εξαιρετικό. Λένε πως είναι το φάρμακο κατά του γήρατος για το λόγο αυτό διάσημοι γιατροί της αρχαιότητας όπως ο Διοσκουρίδης, ο πατέρας της φαρμακολογίας και βοτανολόγος Πλίνιος είχαν σε μεγάλη εκτίμηση τον κρίταμο καθώς περιέχει αιθέρια έλαια, μεταλλικά άλατα, ιώδιο και βιταμίνες. Περιέχει ιχνοστοιχεία και μεταλλικά άλατα όπως ιώδιο, επίσης βιταμίνη Ε, C και Κ. Έχει ήπιες αντιοξειδωτικές ιδιότητες, θεωρείται αποτοξινοτικό βότανο, καθαρίζει το αίμα και είναι ευεργετικό για το συκώτι, χρησιμοποιείται επίσης ως διουρητικό και ορεκτικό. Λέγεται ότι το ρητινώδες αιθέριο έλαιο του είναι πολύ καλό αφροδισιακό.
Βρίσκεται Νότια 3.200 μέτρα από το παρεκκλήσι της Αγίας Τριάδας του Παλιουρίου. GPS (Γεωγραφικό Πλάτος & Μήκος τοποθεσίας): 39.914917, 23.653436
Τρία χιλιόμετρα πάνω από τον κεντρικό δρόμο, δυτικά του Πολύχρονου, ένας δρόμος οδηγεί στην καρδιά του βουνού της Κασσάνδρας. Εκεί, σε υψόμετρο 200μ. βρίσκεται μια μικρή λίμνη που ονομάζεται Μαυρόμπαρα και παρουσιάζει μεγάλο οικολογικό ενδιαφέρον. Μνημείο της φύσης από το 1997, αποτελεί ένα μοναδικής ομορφιάς υδροβιότοπο, τον οποίο επισκέπτονται πολλοί τουρίστες κάθε χρόνο. Εδώ βρίσκονται τα 3 σπάνια είδη της ευρωπαϊκής νεροχελώνας Testudinata (testudo hermanii boetgeri, emys orbicularis & mauremys caspica), που είναι υπό εξαφάνιση και βρίσκουν καταφύγιο στα ήρεμα νερά της. Προστατεύονται από την Σύμβαση της Βόννης Ν.2719 και την Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την διατήρηση της άγριας χλωρίδας και πανίδας.
Αποτελεί τη μοναδική στη Χερσόνησο της Κασσάνδρας λίμνη και είναι, πράγματι, ένα σημείο της φύσης και ένας χώρος της ευρύτερης Χερσονήσου Χαλκιδικής που προκαλεί το θαυμασμό του επισκέπτη. Η περιοχή ονομάστηκε έτσι από τους κατοίκους του Πολυχρόνου, γιατί στον τόπο μας ένα μέρος που σταματάει το νερό και είναι μικρής έκτασης, σε σχέση πάντα με τη θάλασσα, ονομαζόταν «μπάρα». Εξάλλου είναι χαρακτηριστικές οι φράσεις... «Πλημμύρισε το σπίτι και έγινε μπάρα», «τα νερά μαζεύτηκαν μπάρα» και άλλες. Η λίμνη αυτή είναι πράγματι μικρή σε έκταση. Θα πρέπει να είναι στο σύνολό της γύρω στα 200 με 300 τ.μ. Ονομάστηκε «μαυρόμπαρα» από το μαύρο χρώμα που είχε το νερό της. Η ονομασία αυτή (μιλούμε πάντα για το πρώτο συνθετικό, δηλ. για το επίθετο μαύρη) θα πρέπει να προέκυψε από τους εξής λόγους:
Από το μαύρο χρώμα που έπαιρνε το νερό της λίμνης, καθώς έπεφταν σ’ αυτό οι σκιές των πανύψηλων πεύκων που την περιτριγύρισαν. Από τα «μούσκλια» και τα άλλα υδρόβια φυτά που υπήρχαν, σε αφθονία, μέσα στο νερό της, καθώς και από άλλα αντικείμενα που έπεφταν, κατά καιρούς, σ’ αυτό και από το βάθος της που θα πρέπει να ξεπερνά τα 10 μέτρα. Η δημιουργία της θα πρέπει να οφείλεται σε κατολισθήσεις του εδάφους πριν από πολλούς αιώνες. Το 1995 ο κυνηγητικός σύλλογος Κασσάνδρας κατασκεύασε με πέτρα την βρύση που τρέχει πάντα κρύο νερό ενώ το Δασαρχείο Κασσάνδρας τοποθέτησε ξύλινα παγκάκια στον έξω από την λίμνη καθαρισμένο χώρο. Επίσης έχει περιφραχθεί ο χώρος σε έκταση 10 στρεμμάτων και έχουν στηθεί ενημερωτικές για το κοινό πινακίδες από το Δασαρχείο το 2001. Αξίζει μια βόλτα μέχρι τη Μαυρόμπαρα, που εκτός από τις χελώνες, έχει αρκετές περιπατητικές διαδρομές, εκκλησάκια, πηγές και σπάνια βλάστηση κι όλα αυτά λίγα χιλιόμετρα από το Πολύχρονο. Τα νούφαρα ανθίζουν τον Ιούνιο.
Βρίσκεται Νοτιοδυτικά 2.700 μέτρα από την είσοδο του Πολυχρόνου προς Χανιώτη δεξιά (έχει ταμπέλα). GPS (Γεωγραφικό Πλάτος & Μήκος τοποθεσίας): 40.001387, 23.506872
Το «Μελέτη» ήταν μετόχι της μονής Προδρόμου (Ολυμπία), και βρίσκεται στην περιοχή «Λιβαδάκια» κοντά στη Φούρκα (150 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας). Η εκκλησία (Γενέθλια της Θεοτόκου) και το πηγάδι σώζονται. Σε απογραφή του 1913 το μετόχι Μελέτη εμφανίζει μία οικία και ένα κάτοικο. Όταν πέθανε ο παπα-Μελέτιος, τα κτήματα του μετοχιού τα νοίκιασε κάποιος Παπούλιας απ’ τη Γαλάτιστα και, επειδή αυτός δεν μπορούσε να έρχεται συχνά, ανέθετε στο γερο-Ζαχόπουλο την εποπτεία. Αυτός έπαιρνε εργάτες, σπίτια εκεί υπήρχαν, ζώα επίσης είχαν, και καλλιεργούσε τα χωράφια. Σπέρνανε, θερίζανε, ξεβοτανίζανε. Ο καπετάνιος ήταν πολύ θρήσκος και κάθισε πολλά χρόνια επάνω στη Μελέτ’. Κάποτε, όπως λίχνιζαν το στάρ’, είδαν ένα φως κάτω στη ρεματιά. Πήρε δυο εργάτες και πήγαν να δουν, μήπως ήταν πυρκαγιά. Όταν έφτασαν εκεί, είχε νυχτώσ’ κι επειδή το μέρος ήταν δύσβατο, είχε πολλά αρκουδόβατα, έβαλαν μονάχα ένα σημάδ’ κι έφυγαν. Την άλλη μέρα πήγαν ξανά, καθάρισαν το μέρος, ήταν μια βελανιδιά ήμερη και προχώρησαν. Βρήκαν μια μικρή σπηλιά, φάρδος καμιά σαρανταριά εκατοστά του μέτρου και ύψος δεκαπέντε. Από κει έτρεχε αγίασμα. Έβαλαν το χέρι τους μέσα, αλλά δε βρήκαν τίποτα. Το απόγευμα όμως, που χτύπησαν οι ακτίνες του ήλιου μέσα στη σπηλιά, είδαν σταλακτίτες και στη δεξιά μεριά μια εικόνα της Παναγίας. Ήταν ζωγραφισμένη με αβγό πάνω σε μουσαμά και ο μουσαμάς κολλημένος πάνω σε ξύλο καστανιάς. Έφτιαξε τότε ένα πρόχειρο εικονοστάσι ο γερο-Ζαχόπουλος και κατέβαινε στη ρεματιά κάθε μέρα και άναβε το καντήλι. Ύστερα από μερικά χρόνια που είχε γεράσει ο καπεταν-Ζαχόπουλος, του πονούσαν τα πόδια του , αποφάσισε να μεταφέρει την εικόνα στο μετόχι. Την άλλη μέρα όμως η εικόνα έγινε άφαντη. Πήγαν και τη βρήκαν στη σπηλιά. Αναγκάστηκαν μετά να κάνουν παράκληση με τον παπα-Χριστόδουλο το Δαραβίγκα κι έτσι η εικόνα στέριωσε στο μετόχι. Εκεί έμεινε ως το 1954 και μετά μεταφέρθηκε στον ενοριακό ιερό ναό της Φούρκας.
Το εξωκκλήσι της Παναγίας «Μελέτη» (1850) είναι έργο μερακλήδων μαστόρων των μέσων του 19ου αιώνος. Πρόκειται για ένα τρουλλαίο τετρακιόνιο εξωκκλήσι, με απλοϊκά κεραμοπλαστικά διακοσμητικά σχέδια στην τοιχοποιία του. Θα μπορούσαμε άφοβα να το χαρακτηρίσουμε ως ένα από τα μοναδικά παραδείγματα της βυζαντινής αρχιτεκτονικής, όπως επεβίωσε ή ανάμνηση της στους λαϊκούς τεχνίτες του βορειοελλαδικού χώρου και όπως γινόταν κατανοητή από αυτούς τότε.
Βρίσκεται Ανατολικά 1.600 μέτρα από το γήπεδο της Φούρκας. GPS (Γεωγραφικό Πλάτος & Μήκος τοποθεσίας): 40.004945, 23.427994
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΜΝΗΜΕΙΟΥ
Ονομασία Μνημείου: Ι. Ναός Γεννήσεως της Θεοτόκου (Παναγία Μελέτη) στη Φούρκα
Θέση: Φούρκα
Τύπος Κήρυξης: Αρχαίο μνημείο
Είδος Μνημείου: Ιεροί Ναοί Χριστιανικοί, Θρησκευτικοί Χώροι
Χρονική Περίοδος: Βυζαντινή/Μεταβυζαντινή
Φορέας Προστασίας: 10η ΕΒΑ Πολύγυρος
Αριθμός Υπουργικής Απόφασης, Αριθμός ΦΕΚ: ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ35/25766/657/10-7-1986, ΦΕΚ 610/Β/23-9-1986
Κείμενο: Xαρακτηρίζουμε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο τον I. N. Γεννήσεως Θεοτόκου Φούρκας Xαλκιδικής, διότι αποτελεί αξιόλογο κτίσμα της Λαϊκής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα, μοναδικό στο είδος του στην Xαλκιδική, κτισμένο από λαϊκούς τεχνίτες που ακολούθησαν βυζαντινά πρότυπα.
και γενικά η αναπαραγωγή των κειμένων της ιστοσελίδας, με οποιοδήποτε μέσο ή τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά, χωρίς γραπτή άδεια του δημιουργού. Οι φωτογραφίες αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία του Sunspot Web Design, βάσει του νόμου 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το νόμο 100/1975). Σημειώνεται ότι η πνευματική ιδιοκτησία αποκτάται χωρίς καμία διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της. Όλες οι δημοσιευμένες φωτογραφίες αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία των φωτογράφων και διέπονται από τους νόμους του Ελληνικού Κράτους περί πνευματικών δικαιωμάτων. Δεν επιτρέπεται να αναπαράγετε τo site, εξ ολοκλήρου ή τμηματικά, χωρίς την έγγραφη άδεια των διαχειριστών. Εάν επιθυμείτε να χρησιμοποιήσετε μία ή περισσότερες από τις φωτογραφίες για παρουσίαση σε έντυπο ή ηλεκτρονικό μέσο, υποχρεούστε να αναφέρετε στην ίδια σελίδα και σε ευκρινές σημείο το website: www.kassandra-halkidiki.grως πηγή των εικόνων (link).
